بلوک سبک یکی از اصطلاحاتی است که در چند سال اخیر وارد صنعت ساختمان سازی کشور شده است و بسیاری از مهندسین سازه استفاده از آن را به پیمانکاران توصیه می‌کنند. این بلوک از یک نوع بتن خاص با مواد اولیه خاص تولید می‌شوند که وزن آنها را از وزن بلوک‌های معمولی کمتر می‌کند و در عوض مقاومت مکانیکی و حرارتی خوبی از خود نشان می‌دهند. انواع مختلفی از بلوک‌های سبک تولید شده است که فقط مواد پایه آنها یعنی سیمان، آب و ماسه سنگ در آنها مشترک است و سایر مواد اولیه آنها با توجه به نوع بلوک سبک تغییر می‌کند.
بلوک سبک به دلیل موادی که در آنها استفاده می‌شود از وزن کمتری برخوردار است و این باعث می‌شود پیمانکاران و مهندسین از آنها برای نقاطی که باید وزن کمی داشته باشند، مانند سقف، و یا جاهایی که نیاز دارند عایق باشند، مانند دیوارها استفاده می‌کنند. مواد مختلفی برای کاهش وزن این بلوک‌ها استفاده می‌شود که معروف‌ترین آنها حباب هوا بوده که منجر به تولید بلوک سبک هوادار یا اتوکلاو می‌شود که در مطالب بعدی آن را شرح خواهیم داد. در انواع دیگر این بلوک‌ها از موادی مانند ترکیبات سلیس استفاده می‌شود که هم نقش مقاومتی دارند و هم وزن بلوک سبک را پایین می‌آورند.
بنابراین، در ادامه این مطلب به یک تعریف کلی از بلوک سبک و مشخصات آن خواهیم پرداخت و مزایای آنها برای ساختمان‌ها را به تفصیل شرح خواهیم داد. پس با ما همراه باشید!
بلوک سبک چیست؟
بلوک سبک (lightweight block) نوعی بلوک معمولی است که از همان ماده پایه سیمان، آب و ماسه سنگ تشکیل شده است؛ با این تفاوت که در این نوع بلوک‌ها از حجم ماسه سنگ و سیمان کاسته شده و به جای آن از موادی با وزن کمتر استفاده می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که این بلوک‌ها نسبت بلوک‌های معمولی خصوصیات متفاوتی داشته باشند و در برابر شرایط مختلف عکس‌العمل متفاوتی داشته باشند. بلوک سبک با توجه به موادی که در ساختار بتن آنها استفاده شده است، خصوصیات مختلفی دارند و معمولاً بین 10 تا 40 درصد وزن آنها کاهش می‌یابد. بنابراین این شانس را به پیمانکار می‌دهند که با توجه به سازه خود نوع بلوک را انتخاب کند.
بلوک سبک انواع مختلفی دارد که به ماده سبک اضافه شده به آن بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال، بلوک‌های سبک هوادار یا اتوکلاو دارای حباب هوا در داخل بتن هستند و وزن کمتری دارند، اما بلوک سبک سبک دانه از مواد طبیعی سبک مانند پوکه معدنی، پامیس، لیکا، پرلیت، ورمیکیولیت، و پلی استایرن برای کاهش وزن بلوک استفاده می‌کنند. استفاده از این بلوک‌ها می‌تواند مزایای متعددی برای پیمانکار داشته باشد و این مزایا به صورتی هستند که پیمانکار به استفاده از آنها تمایل نشان می‌دهد. استفاده از بتن سبک در ساخت ساز به سال 1914 برمی‌گردد ولی بلوک‌های سبک از سال 1953 مورد استفاده قرار گرفتند.
انواع بلوک سبک
بلوک سبک را با توجه به نوع ماده افزودنی که در آن استفاده می‌شود دسته بندی می‌کنند و به‌طورکلی سه نوع از این بلوک‌ها وجود دارد:
- بلوک سبک سبک دانه: این نوع بلوک از دانه‌های سبک و متخلخل ساخته می‌شود و وزن ظاهری آن در حدود کمتر از 6/2 است. این نوع بلوک در بازار با عنوان بلوک سبک معمولی یا سبک دانه شناخته می‌شود. در این بلوک وزن مخصوص آن 1400 کیلوگرم بر مترمکعب است که نسبت به حالت عادی بتن یعنی 1840 کیلوگرم بر مترمکعب بسیار کمتر است.
- بلوک سبک هوار: در این نوع بلوک از هوا به‌عنوان ماده افزودنی استفاده می‌شود و باعث می‌شود وزن آنها نسبت به سایر بلوک‌ها به شدت کمتر باشد. این نوع بلوک‌ها علاوه بر وزن پایین خود، در برابر شرایط محیطی و حرارت نیز به شدت مقاوم هستند. از این نوع بلوک ابتدا در کشور سوئد و در سال 1929 استفاده شد.
- بلوک سبک کفی: در این نوع بلوک، در زمان ساخت همراه با بتن اولیه کف وارد می‌شود که در زمان خشک شدن از بین می‌روند و بلوک به صورت متخلخل باقی می‌ماند. این نوع بلوک در سال 1923 در کشور انگلستان معرفی شد و اندازه حفره‌های آن حدود 2/1 میلی‌متر است.
لازم به ذکر است که دسته‌بندی‌های دیگری مانند بلوک لیکا یا بلوک پرلیتی نیز وجود دارد که در زیر دسته همین 3 دسته قرار می‌گیرند.
مزایای استفاده از بلوک سبک
- صرفه جویی در مواد خام: صرفه جویی در مواد خام به کمک بلوک سبک را می‌توان از چند جهت مورد بررسی قرار داد. در وهله اول برای تولید بتن بلوک به مواد اولیه کمتری نیاز خواهید داشت. از طرفی زمانی که از بلوک‌های سبک استفاده می‌کنید بدین معنی است که وزن کمتری بر روی سازه خود وارد می‌کنید و میتوانید از حجم فولاد و بتنی که در ساخت پروژه خود استفاده می‌کنید کم کنید.
- وزن سازه به طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. کاهش وزن سازه در اثر استفاده از این نوع بلوک کاملاً مشهود است و می‌توان گفت با توجه به حجمی که استفاده می‌شود وزن آن تقریباً 40 درصد افت می‌کند. این امر بر روی اتصالات سازه تأثیرگذار است و هر کدام از ستون‌ها و یا پل‌های ساختمان فشار کمتری را تحمل می‌کنند. این از لحاظ مهندسی بسیار به سود یک سازه بتنی است.
- عایق حرارتی: عایق بودن یک سازه نسبت به حرارت به‌مرورزمان به یک مسئله بسیار مهم در برنامه‌ریزی شهری و ساخت ساختمان‌ها تبدیل شده است. امروزه راه‌های عایق‌کاری بسیار گرانی وجود دارد که به صورت ساندویچی چند لایه از یک ماده عایق را بین دیوارهای سازه قرار می‌دهند. باوجوداینکه نتیجه کار رضایت بخش بوده است، اما این روش بهترین راه از لحاظ ایمنی، بهداشت و محیط زیست نیست. بهترین راه این است که عایق یک سازه در بطن آن قرار گیرد و بلوک سبک این وظیفه را به نحو احسنت اجرایی می‌کند.
- مقاومت در برابر آتش: هوا یا مواد تعبیه شده در بلوک سبک برای مقاومت در برابر حجم آتش بالا بسیار اهمیت دارد. برای درک این موضوع می‌توانیم به مقایسه بلوک‌های معمولی و بلوک‌های سبک بپردازیم. در تراکم 1200 کیلوگرم در مترمربع از یک دیوار با ضخامت 13 تا 14 سانتی‌متر، مقاومت در برابر آتش حدود 5 ساعت است. اما در مورد بلوک‌های ساده این مقدار مقاومت در تراکم 400 کیلوگرم و ضخامت 10 سانتی‌متر رخ می‌دهد. همان‌طور که می‌بینید این بلوک‌ها به شدت در برابر آتش سوزی مقاوم هستند و در شرایط خفیف‌تر از این دچار حریق نمی‌شوند.
- عایق صوتی: در تلاش‌هایی که برای عایق کردن یک سازه برای حرارت صورت می‌گیرد، معمولاً عایق صورتی نادیده گرفته می‌شود و به همین دلیل است که در اکثر سازه‌ها صدای پا یا ضربه منتقل می‌شود. باوجوداینکه بلوک سبک نسبت به بلوک معمولی بسیار بهتر است، اما بلوک‌های سبک سبک دانه عایق صوتی بهتری نسبت به بلوک‌های هوادار هستند. بلوک‌های سبک دانه به دلیل چگالی و تراکم مناسب خود مانع از عبور صوت می‌شوند و نوعی عایق نفوذناپذیر ایجاد می‌کنند.
- کفپوش عایق شده: یکی از کاربردهای بلوک سبک، استفاده از آن در سقف یک سازه یا کف طبقه بالایی است. بلوک‌های سبک به دلیل خاصیت خود می‌توانند ضربه را جذب کنند و نوعی لایه عایق ایجاد کنند. استفاده از این بلوک‌ها باعث می‌شود که ضربه پا یا افتادن وسایل منزل به طبقه پایین منتقل نشود و صدای کمتری ایجاد شود.
- خصوصیات فیزیکی تنظیم شونده: یکی از نگرانی‌هایی که در مورد بلوک سبک وجود داشت، این بود که احتمالاً نمی‌توان خصوصیات مکانیکی و فیزیکی آنها را تغییر داد. اما اخیراً مهندسین سازه موفق شده‌اند که از الیاف‌های سه بعدی در بدنه این بلوک‌ها و بتن آنها استفاده کنند که موجب می‌شود استحکام کششی بلوک به شدت افزایش یابد. این استحکام برای ضربه‌های ناگهانی و تنش لحظه‌ای بسیار سودمند است.
- تولید اقتصادی: با توجه به موادی که در ساختار بلوک سبک استفاده می‌شود، هزینه تولید آن از یک بلوک معمولی نیز کمتر است. با اضافه کردن تمامی مشخصات فوق‌الذکر به بلوک‌های سبک احتمالاً قیمت نهایی آنها بیشتر شود، اما باید توجه داشته باشید که این کار شما را از استفاده از سایر تکنیک‌های مهندسی نجات می‌دهد.
استفاده از بلوک سبک چگونه می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد؟
بلوک سبک نسبت به بلوک معمولی از استحکام بیشتری برخوردار است و وزن کمتری دارد؛ بنابراین می‌تواند وزن کلی وارده با سازه را کاهش دهد و در نتیجه از بتن و فولاد کمتری استفاده کرد. این کاهش وزن حدود 20 تا 25 درصد است و در پروژه‌های بزرگ معادل رقم بسیار بزرگی می‌شود. از طرفی این بلوک‌ها در برابر حرارت و صوت عایق هستند و نیاز به استفاده از لایه‌های عایق را کاهش می‌دهند، و پیمانکار نیازی به استفاده از عایق از دیوارها و کف ساختمان نیست.
استفاده از بلوک سبک با مزایای متعددی همراه است و پیمانکاران می‌توانند با استفاده از این بلوک‌ها به راحتی هزینه تمام شده کار خود را کاهش دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بلوک‌ها و دریافت اطلاعات سایر محصولات ما، میتوانید به وب‌سایت ما مراجعه کنید و برای دریافت قیمت‌ها و سفارش بلوک سبک با ما در کارخانه بتن آماده پاسارگاد در تماس باشید.