یکی از سوالاتی که احتمالاً به هنگام خرید بتن آماده از شما پرسیده می‌شود، در رابطه با عیار بتن است که حتی محل استفاده از آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حالا اگر ما در مورد این معیار اطلاعات چندانی نداشته باشیم و حتی ندانیم که تأثیر آن بر روند ساخت و ساز به چه صورت است، به احتمال زیاد فقط مجبور هستیم به توصیه‌های کارخانه بتن آماده گوش کنیم. اما این عیار بتن چه چیزی است؟ به چه شکلی می‌توانیم از این فاکتور استفاده کنیم؟ و در نهایت چه تاثیری بر کیفیت ساخت و ساز ما دارد؟
در این مطلب به طور خاص می‌خواهیم مسئله عیار بتن را بررسی کنیم و ببینیم که دقیقاً چه معنی دارد و نتیجه استفاده از این معیار در ساخت و ساز به چه صورت است.
عیار بتن چیست؟
عیار بتن چیز بسیار پیچیده‌ای نیست و در واقع همانند سنجش عیار یک مرد است. این فاکتور نشان دهنده مقدار سیمان استفاده شده در تولید بتن آماده یا در تولید ملات در واحد حجم است. به عنوان مثال، شما یک حجم خاص از بتن را در نظر بگیرید، مقدار سیمانی که برای تولید بتن استفاده کرده‌اید را در نظر داشته باشید و میتوانید این عدد را به عنوان عیار بتن گزارش کنید. نکته‌ای در مورد این فاکتور وجود دارد این است که به شدت به واحد حجم وابسته است و به همین دلیل برای هر ترکیبی این طرح معیار تغییر می‌کند.
حالا فرض بگیرید که شما قصد خرید بتن آماده عیار ۳۰۰ را دارید. این عدد ۳۰۰ باید نشان دهنده مقدار سیمان استفاده شده در حجم بتن باشد. حالا ممکن است که شما سفارش خرید بتن آماده را به صورت یک بونکر انجام داده باشید یا حتی صرفاً به سراغ یک کیسه ملات خشک بروید (ملات خشک چیست و مقایسه آن با انواع بتن). چیزی که برای شما در اینجا اهمیت دارد این است که حجم سیمان استفاده شده در آن به چه صورت است و چه تاثیری بر استحکام نهایی بتن دارد.
مثالی در مورد استفاده از عیار بتن
برای اینکه درک بهتری از معیار عیار بتن داشته باشید و بدانید که چگونه میتوانید آن را محاسبه کنید، یک نمونه از آن را ذکر خواهیم کرد. فرض بگیرید که شما برای بتن ریزی فونداسیون سازه خود می‌خواهید از بتن آماده عیار ۳۵۰ استفاده کنید. از طرف دیگر برای نشان دادن عیار هر بتنی از واحد کیلوگرم بر مترمکعب استفاده می‌کنید. این یعنی شما به ازای هر متر مکعب از بتن فونداسیون، چیزی در حدود ۳۵۰ کیلوگرم سیمان استفاده کرده‌اید.
اما این داده‌ها چه کمکی به ما می‌کند؟ حتماً به خاطر دارید که در مطالب قبلی مزایا و معایب اضافه کردن آب بتن را بررسی کردیم. همه ما می‌دانیم که بتن بصورت ترکیبی از سیمان، ماسه سنگ و آب به دست می‌آید که ممکن است و برخی مواد افزودنی هم به آن اضافه شود. همه این موارد در کنار یکدیگر حجم نهایی بتن مورد نظر را تشکیل می‌دهند. حالا اگر نسبت سیمان استفاده شده و نسبت حجم همه این موارد در کنار یکدیگر عددی معادل با ۳۵۰ باشند، می‌توانیم بتن مورد نظر را یک بتن عیار ۳۵۰ معرفی کنیم.
اهمیت استفاده از عیار بتن برای ساخت و ساز
بدون شک عیار بتن یکی از مهمترین فاکتورها در ساخت و ساز است. بتن استفاده شده برای بتن ریزی فونداسیون با بتن استفاده شده برای کف ساختمان یا حتی برای ستون‌ها متفاوت است. این تفاوت هم شامل اندازه ماسه سنگها، هم شامل مقدار سیمان اضافه شده در تولید بتن و هم شامل محتوای آب اضافه شده در بتن است. زمانی که شما سفارش بتن آماده را به یک کارخانه می‌دهید، آنها بتن را با یک عیار مشخص به شما می‌دهند که میتوانید محاسبات خاص خود را بر مبنای آن داشته باشید.
حالا شما میتوانید از فاکتور عیار بتن برای موارد زیر استفاده کنید:
- این فاکتور نشان می‌دهد که بتن تا چه اندازه استحکام دارد: سیمان اصلی‌ترین ماده‌ای است که استحکام بتن را مشخص می‌کند. در حقیقت بدون وجود سیمان امکان چسبیدن ماسه سنگها و تولید بتن وجود ندارد. بنابراین زمان تولید بتن یا حتی سفارش خرید بتن آماده اگر شما از عیار آن اطلاع کافی داشته باشید، می دانید که بتن مورد نظر تا چه اندازه مستحکم است و شما میتوانید از آن به چه شکل استفاده کنید.
- این فاکتور نشان می‌دهد که شما میتوانید از آن در چه قسمتی استفاده کنید: بتن استفاده شده برای بتن ریزی فونداسیون با بتن به کار رفته برای بتن ریزی سقف و بتن ریزی ستون‌ها با یکدیگر متفاوت است. با توجه به اینکه تنشهای کششی و فشاری متفاوتی به هر کدام از این قسمت‌ها وارد می‌شود، لازم است که استحکام فشاری و استحکام کششی متفاوتی داشته باشند و این با توجه به عیار بتن مشخص می‌شود.
- این فاکتور نشان می‌دهد که شما از چه مواد اضافی میتوانید استفاده کنید: اضافه کردن مواد اضافی مانند ضد یخ، چسب بتن، گروت ساختمانی، مواد رنگی و هر گونه مواد افزودنی شیمیایی دیگر به بتن باید تحت شرایط استاندارد و مطابق با اصول مهندسی انجام گیرد. اگر شما در مورد یک قسمت از بتن اطلاعات داشته باشید به راحتی میتوانید مقدار مواد اضافی مورد نیاز برای تولید بتن را تشخیص دهید. پس در اینجا هم میتوانید از این فاکتور به بهترین شکل ممکن استفاده کنید.
عیار بتن در خرید بتن آماده
در مطالب قبلی مسئله خرید بتن آماده (نکاتی در مورد خرید بتن آماده در پروژه های بزرگ و کوچک) را به طور کامل بررسی کردیم و نشان دادیم که شما به عنوان یک خریدار باید چه چیزهایی از کارخانه بتن آماده بخواهید. اما در هیچکدام از این مطالب اشاره‌ای به عیار بتن نکردیم، زیرا یک موضوع تخصصی و کاملاً اختصاصی است. بدون شک و به طور قطعی شما در سفارش بتن آماده باید مشخص کنید که دقیقاً به چه نوع بتنی و با چه میزان سیمان نیاز دارید. این همان چیزی است که یک مهندس سازه و یا یک پیمانکار به شما خواهد گفت.
بنابراین قبل از سفارش خرید بتن آماده، باید یک برگه بردارید و در آن مشخص کنید که قرار است بتن ریزی یک پروژه را در چه حجمی انجام دهید. از طرف دیگر باید مشخص کنید که بتن مورد نظر را برای چه قسمت‌هایی می‌خواهید. به طور کلی بتن‌ها را می‌توانیم در دو دسته بتن معمولی و بتن سبک قرار دهیم. بتن‌های ضعیف‌تر مانند بتن بستر یا بتن مگر، از جمله بتن‌های سبک به شمار می‌آیند که برای معرفی آنها از معیار C7.5 استفاده می‌شود و مقاومت فشاری آنها هم بعد از 28 روز معادل با ۷۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. این در حالی است که برای محوطه سازی و موارد مشابه آن از بتن‌های تیپ C20 استفاده می‌شود که کاملاً با این کاربرد سازگاری دارد.
عیار بتن برای مصرف در پروژه‌های مختلف
زمانی که شما به دنبال خرید بتن برای یک پروژه خاص هستید، باید به شکل دقیق مشخص کنید که عیار بتن باید به چه صورت باشد. در پروژه‌هایی که از بتن مگر برای بستر خاک برداری شده فونداسیون و آرماتوربندی استفاده می‌شود، نیازی نیست که از بتن با عیار بالا استفاده کنید و به همین دلیل ۱۵۰ کیلوگرم در متر مکعب برای آن مناسب است. اما در حالتی که به دنبال اجرای دیوار و آجرکاری هستید باید عیار بتن به ۲۵۰ و برای بتن‌های معمولی هم به ۳۵۰ کیلوگرم در متر مکعب افزایش یابد. برای نمای ساختمان هم لازم است که مقدار سیمان بیشتری استفاده شود تا استحکام بالا رود. به همین دلیل عیار بتن برای این نوع کار حدود ۴۳۰ کیلوگرم در هر متر مکعب است.
به عنوان جمع بندی این مطلب، اصولاً کسانی که به فکر تولید بتن در کارگاه خود یا به فکر سفارش بتن آماده هستند، در گام اول باید مشخص کند که به چه مقدار بتن نیاز دارند و بتن مورد نظر برای چه قسمتی است. اگر این اطلاعات در اختیار کارخانه بتن آماده قرار گیرد، گروه کارشناسی آنها پیشنهاداتی در مورد عیار بتن در اختیار شما قرار می‌دهند تا بتوانید بهترین محصول مورد نظر را انتخاب کنید. به همین دلیل مهندسین سازه و کارشناسان حوزه ساخت و ساز اصرار زیادی به استفاده از فاکتور عیار بتن دارند و از آن به عنوان یک مورد مهم یاد می‌کنند. شما هم میتوانید برای سفارش خرید بتن آماده با ما در تماس باشید یا سؤالات خود را در بخش نظرات همین مطلب مطرح کنید.