بتن آب بند چیست و چگونه عمل می‌کند

بتن آب بند یکی از محصولات ویژه ساختمانی است که به دلیل ساختار و مواد تشکیل‌دهنده منحصربه‌فرد خود در سازه‌های بتنی استفاده می‌شود. اصطلاح آب بندی برای مواردی اطلاق می‌شود که از روش‌های مکانیکی و شیمیایی برای نفوذ و عبور آب از یک سازه بتنی جلوگیری می‌کنند و بتن آب بند یکی از موادی است که در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بتن آب بند از مواد مختلفی استفاده می‌شود که از نفوذ آب به داخل یک سازه بتنی یا عبور آب از آن جلوگیری کند. نمونه‌های بارز استفاده از بتن آب بند را می‌توان به سدها و بتن ریزی فونداسیون یا دیوار ساختمان در نقاط مرطوب اشاره کرد.

اما برای درک بهتر بتن آب بند، در ابتدا باید با فرایند آب بندی و دلیل استفاده از آن آشنا شویم و روش‌های مختلفی آب بندی را بشناسیم. درنهایت با ایجاد ارتباط بین این مبحث و بتن آب بند به نقش مهم این نوع بتن بپردازیم. لازم به ذکر است که اکثر بتن‌های آب بند به‌صورت بتن آماده عرضه می‌شوند و برای تهیه آن باید به کارخانه بتن آماده سفارش داد.

بتن آب بند چیست؟

بتن آب بند را می‌توان همان بتن معمولی تعریف کرد که به هنگام ساخت، علاوه بر مواد پایه بتن معمولی، برخی مواد افزودنی خاص به آن افزوده می‌شود به‌نوعی آن را در برابر آب نفوذناپذیر می‌کنند. مواد افزودنی که به بتن آب بند اضافه می‌شوند تأثیر منفی بر خواص مکانیکی و طول عمر بتن ندارند و حتی در برخی موارد خصوصیات مکانیکی و استحکام آن را بالا می‌برند. آب بندی بتن با شیوه‌های مختلفی انجام می‌گیرد که برخی از آنها هنگام تولید بتن صورت می‌گیرد و برخی نیز پس از اتمام کار به‌صورت یک لایه اضافی به بتن اضافه می‌شوند.

بتن آب بند در برابر نفوذ آب و سایر سیالات مقاوم است اما با توجه به روش آب بندی ممکن است نسبت به برخی مواد شیمیایی حساسیت نشان دهد. در حالتی که فرایند آب بندی بتن هم‌زمان با تولید آن انجام می‌گیرد، خود بتن نسبت به مواد خورنده و اسیدها ضعیف می‌شود و باید افزودنی دیگر به آن اضافه شود. در روش دوم که ماده آب بندی پس از ساخت به بتن اضافه می‌شود، این مشکل رخ نمی‌دهد، اما آب بندی آن دائمی نیست و پس از مستهلک شدن لایه، باید مجدداً عملیات آب بندی بر روی آن صورت گیرد.

آب بندی بتن چیست؟

آب بندی بتن یک فرایند استاتیک است که به کمک آن کلیه اتصالات و منافذ بتن عایق می‌شوند و از عبور آب و سایر مایعات از سازه بتنی جلوگیری می‌شود. ماده آب بندی ممکن است در ساختار داخلی بتن قرار گیرد یا اینکه به‌صورت یک لایه جداگانه بر روی سطح سازه نصب شود. برای مورد اول از بتن آب بند استفاده می‌شود و مورد دوم با استفاده از مواد شیمیایی انجام می‌شود. برای انتخاب مواد آب بندی مناسب باید چندین مورد مختلف را مورد بررسی قرار داد که شامل نوع سازه، نوع اتصال بین سازه، نوع حرکت اتصالات، الزامات شیمیایی ماده مهارکننده و روش‌های برای محافظت ماده آب بندی می‌شوند.

بتن آب بند به دلیل اهمیت روز افزون بتن در سازه‌ها به عنوان یک بتن استاندار در ساخت و ساز تجاری و مسکونی در اواسط قرن بیستم انتخاب شد. پس‌ازآنکه بتن معمولی به عنوان ماده اصلی ساخت و ساز پل‌ها در دهه 1900 انتخاب شد، شیوه‌های مختلفی برای کاربرد آنها تنظیم شد و تقریباً تمامی سدها و سازه‌های بتنی از بتن معمولی ساخته می‌شدند. در سال 1930 پس از بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که در ساختار بتن منافذی وجود دارد که باید پوشش داده شوند و مانع از خوردگی قسمت داخلی بتن شوند. در سال 1940 با ظهور ماده PVC نقش آب بندی به آن واگذار شد و از آن زمان تاکنون مواد زیادی برای آب بندی بتن استفاده شده است و بسیاری از شرکت‌ها به استفاده از بتن آب بند در سازه خود روی آوردند.

انواع روش‌های آب بندی بتن

همان‌طور که عنوان شد، آب بندی بتن می‌تواند به دو صورت انجام شود. روش قدیمی‌تر که از پیچیدگی علمی کمتری برخوردار است، استفاده از مواد آب بند بر سطح بتن است. در این روش ماده آب بند به‌صورت یک لایه دیافراگم مانند بر سطح بتن می‌چسبد و مانع از نفوذ و عبور آب می‌شود. شاید معروف‌ترین ماده این دسته PVC و چسب PVC باشد. این ماده پلاستیکی انعطاف خوبی دارد و به دلیل یکپارچگی ساختاری مانع از عبور آب از منافذ بتن می‌شود. این روش قدمت بسیاری دارد و طول عمر نسبتاً خوبی نیز دارد. روش دوم استفاده از مواد هیدروفیل یا آبدوست در بر روی بتن است. زمانی که این مواد ژله‌ای در معرض آب قرار می‌گیرند، آب را جذب کرده و از طریق متورم شدن مانع از نفوذ آب می‌شوند.

روش سوم برای آب بندی فیزیکی بتن، استفاده از سرامیک‌های کریستالی است که مانع از عبور آب می‌شوند. این سرامیک‌ها به‌صورت یک لایه یکپارچه بر سطح بتن نصب می‌شوند و مانع از رسیدن آب به قیمت داخلی بتن می‌شوند سرامیک معمولاً در سرویس بهداشتی و منبع آب استفاده می‌شود، اما مواد PVC و همچنین مواد هیدروفیل عمدتاً در ساخت سدها و اسکلت‌های دریایی کاربرد دارند.

روش دوم تولید بتن آب بند است. در روش استفاده از بتن آب بند، یک ماده شیمیایی و افزودنی به بتن افزوده می‌شود و سطح مورد نظر نسبت به عبور آب عایق می‌شود. ژل میکرو سیلیس یا ژل پوزلانی نوع خاصی از این مواد افزودنی است که در آن میکرو سیلیس و نانو ذرات سلیس به‌صورت آمورف قرار دارد. این ژل با نسبت وزنی 5 تا 15 درصد سیمان بتن اضافه می‌شود و علاوه بر آب، در برابر سایر مایعات شیمیایی مقاوم است. از این نوع بتن آب بند در استخرها و سدها به وفور استفاده می‌شود.

ماده دوم، چسب بتن آب بند MCP است. این نوع چسب نیز هم‌زمان با تولید بتن به آن اضافه می‌شود و پس از مخلوط کردن به‌صورت یک بتن چسبناک با ظاهر معمولی درمی‌آید. این نوع چسب به‌صورت پلیمری و یکپارچه است و مانع بسیار خوبی برای جلوگیری از نفوذ آب ایجاد می‌کند.

مشخصات بتن آب بند

مهم‌ترین مشخصه بتن آب بند را باید مقاومت بالای آن در برابر عبور آب دانست. در ساختار این نوع بتن از دو شیوه آب بندی استفاده می‌شود. زمانی که آب بندی به‌صورت یک لایه خارجی انجام می­شود، طبیعتاً طول عمر این لایه با طول عمر بتن رابطه مستقیم دارد. بنابراین باید بتن آب بند فیزیکی را به‌صورت حساس در برابر ضربه مکانیکی دانست و هرچه این ضربه به بتن محکم‌تر باشد احتمال زخمی شدن لایه آب بندی و خراب شدن بتن یا اهداف آن وجود دارد.

اما بتن آب بند استحکام مکانیکی بیشتری دارد و از لحاظ ساختاری نیز بهترین انتخاب به شمار می‌رود. به بتن آب بند موادی مانند چسب یا ژل سیلیس اضافه می‌شود که نه‌تنها منافذ داخلی بتن را پوشش می‌دهد، بلکه در برخی مواد استحکام بتن را نیز افزایش می‌دهد. شاید بزرگ‌ترین نقص بتن آب بند را با ضعف آن در برابر مواد اسیدی و خورنده دانست. همه ژل‌های سیلیسی و هم چسب آب بند در برابر اسیدها ضعیف هستند و ساختار مستحکم اولیه خود را از دست می‌دهند.

مزایای بتن آب بند

• بتن آب بند از رشد و نفوذ قارچ و کپک درون دیوارها و کف جلوگیری می‌کند. این امر به حفظ یکپارچگی و جلوگیری از تخریب ساختار بتن کمک می‌کند.
• هزینه تعمیر و نگهداری و همچنین تمیز کردن سازه بتنی را کاهش می‌دهد. با استفاده از بتن آب بند، هنگام نظافت پس از باران سنگین یا سیل کار کمتری انجام خواهید داد. نگهداری پایه و فونداسیون بسیار ساده‌تر است.
• دیوارها و کف‌های ساخته شده با بتن آب بند، ارزش یک ملک یا سازه را بالا می‌برد. هنگامی‌که یک ساختمان به فروش می‌رسد، نشان دادن زیرزمین یا کف آن به‌صورت خشک یک نقطه فروش خوب محسوب می‌شود. هیچ‌کسی دوست ندارد که یک خانه مرطوب با مشکلات فراوان بخرد.

کاربردهای بتن آب بند

استفاده از بتن آب بند برای بسیاری از پروژه‌های ساختمانی ضروری است. این بتن مقدار آب مورد نیاز را جذب می‌کند و مانع از عبور آب اضافی به داخل سازه می‌شود. به‌طورکلی کاربرد بتن آب بند در ساخت و ساز مسکونی، تجاری و صنعتی عبارت است از:

• سدها و مخازن آب
• کانال‌ها، آبراه‌ها، اسکله‌ها و نهر آب
• پل‌ها و تونل‌ها
• امکانات آب و فاضلاب
• حوضچه‌های لجن
• ساختارهای نگهداری اطراف نفت، مواد شیمیایی و سایر انواع پالایشگاه‌ها
• مخازن ذخیره، بالادستی و پایین‌دستی، برای مایعاتی مانند سوخت یا مواد شیمیایی
• زیرزمین و پایه بتنی برای خانه‌ها و ساختمان‌های دیگر

بتن آب بند می‌تواند نقشی حیاتی در یک سازه بتنی داشته باشد و در برخی صنایع خاص، اهمیت آنها چند برابر می‌شود. از طرفی کسانی که قصد ساخت و ساز در مناطق ساحلی یا پرباران را دارند، جلوگیری از نفوذ آب به داخل بتن بسیار مهم است و اینجاست که بتن آب بند نقش خود را نشان می‌دهد.

بتن آماده پاسارگاد با قابلیت تولید انواع بتن آماده و بتن آب بند آمادگی دارد که در تهیه این محصول در کنار مشتریان خود باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در ارتباط باشید.