بلوک اتوکلاو امروزه در بسیاری از پروژه‌های مهندسی به کار گرفته می‌شود و با توجه به قابلیت‌هایی که دارد می‌تواند نقش‌های مختلفی در یک سازه بر عهده داشته باشد. در ساختار این بلوک از مواد اولیه خاصی استفاده می‌شود که در کنار مواد اولیه پایه، باعث ایجاد تخلخل در ساختار بلوک و درنتیجه سبک شدن آن می‌شود. این بلوک نیز همانند بلوک‌های غیر اتوکلاو از خانواده بلوک‌های سبک محسوب می‌شود و هدف استفاده از آنها تقریباً یکسان است. با این تفاوت که در بلوک اتوکلاو از یک روش خاص و منحصربه فرد استفاده می‌شود که هر کارگاهی قادر به تولید آنها نیست.
بلوک اتوکلاو از چندین جهت مختلف نسبت به بلوک‌های بتنی معمولی متفاوت هستند و برخی از این تفاوت‌ها باعث شده است که این بلوک‌ها به انتخاب اول مهندسان برای یک پروژه تبدیل شوند. به‌عنوان‌مثال، این بلوک‌ها به دلیل تخلخل و وجود هوا، نسبت به گرما و حرارت عایق هستند، صدا را از خود عبور نمی‌دهند و وزن کمتری به سازه می‌آورند. البته نمی‌توان منکر وجود ضعف در تمامی بلوک‌های سبک شد و حتی بلوک اتوکلاو از قرار گرفتن در معرض رطوبت مشکل دارند و می‌توانند به راحتی رطوبت را از خود عبور دهند.
در ادامه این مطلب یک تعریف تخصصی از بلوک اتوکلاو ارائه خواهیم کرد و برخی از قابلیت‌ها و کاربردهای آنها را ذکر خواهیم کرد. در انتها کاربردهای خانگی این بلوک‌ها را معرفی می‌کنیم. پس تا انتها با ما باشید!
بلوک اتوکلاو چیست؟
بلوک اتوکلاو، بلوک هوادار اتوکلاو، بلوک ACC یا بلوک هوادار اتوکلاو شده عناوینی هستند که در مورد یک نوع بلوک خاص به کار برده می‌شود که روش ساخت آن با ساخت یک بلوک معمولی متفاوت است. این بلوک‌ها از بتن اتوکلاو شده ساخته می‌شوند و این قابلیت را دارند که به‌مرورزمان حباب ایجاد کند و این حباب‌ها به صورت تخلخل درون بلوک ظاهر شوند. بلوک‌های سبک دیگر با روش‌های مختلفی ساخته می‌شوند یکی از آنها تزریق کف به درون بتن است. این کف باعث فاصله گرفتن دانه‌های ماسه شده و بلوک را متخلخل می‌کند.
اما روش ساخت بلوک اتوکلاو متفاوت است و حتی مواد افزودنی آنها نیز متفاوت است. در ساخت این بلوک علاوه بر ماسه، سیمان و آب، از دو ماده سیلیس و آهک استفاده می‌شود و سپس تحت حرارت 200 سانتی‌گراد قرار می‌گیرد. برای ساخت بلوک، ابتدا این مواد را با هم ترکیب می‌کنند و پس از تزریق بتن به داخل قالب، آن را درون کوره قرار می‌دهند. حرارت 200 درجه‌ای کوره باعث می‌شود که واکنش و فعل و انفعالاتی درون بتن بلوک رخ دهد و حباب‌های هوا ایجاد شود. هم‌زمان با خشک شدن بتن، ذرات تشکیل بلوک اتوکلاو در موقعیت اولیه خود حفظ می‌شوند و بلوک حالت متخلخل خود را حفظ می‌کند. این حالت متخلخل در جاهای مختلفی به سود این بلوک‌ها است که باعث کاربرد بسیار آنها می‌شود.
مشخصات ظاهری بلوک اتوکلاو
بلوک اتوکلاو با توجه به مواد اولیه رنگی روشن دارد. در سطح این بلوک حفره‌های ریز بسیاری وجود دارد که ناشی از تولید هیدروژن در زمان ساخت در آن است؛ بنابراین اگر به صورت دقیق به سطح آنها نگاه کنید متوجه تفاوت ظاهری آنها با سایر بلوک‌ها خواهید شد. گاز هیدروژن ساخته شده در این بلوک ناشی از واکنش آلومینیوم با عناصر قلیایی درون بتن است. این بلوک‌ها از لحاظ عایق‌بندی کمک بسیاری به ساختمان می‌کنند اما در ظاهر ساختمان کاربرد چندانی ندارند. برخلاف سایر محصولات نماکاری ساختمان، امکان انتقال مستقیم رطوبت از طریق این بلوک وجود ندارد، اما به دلیل تخلخل استفاده از آن در سطح بیرونی توصیه نمی‌شود.
مشخصات ساختاری بلوک اتوکلاو
مقاومت فشاری بلوک اتوکلاو بسیار خوب است. اگرچه تراکم و چگالی این بلوک نسبت به بلوک‌های معمولی فقط یک پنجم است، اما استحکام کششی آن تنها نصف می‌شود و امکان استفاده از آن ساختمان‌های سه طبقه نیز وجود دارد. باوجوداینکه در بسیاری از سازه‌ها از این بلوک‌ها در نمای کلی و بخش بدون فشار استفاده می‌شود، اما این بلوک قابلیت باربری خوبی دارد و به راحتی فشارهای اعمالی را تحمل می‌کند. مهندسین و پیمانکاران باید بدانند که می‌توانند از بلوک اتوکلاو در بخش‌های مختلفی مانند کف، سقف، دیوارها و حتی بخش‌های باربر سازه نیز می‌توانند استفاده کنند. برخی از شرکت‌ها از بتن اتوکلاو برای ساخت پنل‌های بزرگ‌تر از بلوک استفاده می‌کنند که به عنوان دیوار پیش ساخته به وفور استفاده می‌شود.
عایق حرارتی
بلوک اتوکلاو نسبت به سایر محصولات ساختمانی مانند سنگ‌ها دارای ویژگی‌های عایق حرارتی بسیار خوبی است و حتی با چشم پوشی از استاندارد می‌توان از آن بدون لایه عایق استفاده کرد. اما مهندسین و اداره استاندارد توصیه می‌کنند که از یک لایه عایق اضافی همراه با این بلوک استفاده شود. طبق محاسبات یک ضخامت 200 میلی‌متری از بلوک اتوکلاو نرخ آرش R برابر با 43/1 را ارائه می‌دهد و 5 درصد رطوبت را عبور می‌دهد. این درحالی است که استفاده ز یک لایه عایق باعث می‌شود که نرخ ارزش R به حدود 75/1 افزایش می‌یابد به مقدار استاندارد نزدیک می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که همراه با این بلوک از یک لایه عایق استفاده شود.
عایق صوتی
بلوک اتوکلاو به دلیل روش ساخت منحصربه فرد و وجود تخلخل زیاد در ساختار آن باعث می‌شود که هوا به راحتی در داخل آن جریان یابد و نوعی عایق صوتی ایجاد کند. همان‌طور که در ساخت ساختمان‌های بزرگ توصیه می‌شود که کلیه شکاف‌ها و درزها پوشش داده شوند و از نفوذ صدا جلوگیری شود، در مورد این بلوک‌ها این قانون تفاوت خواهد بود. در بدنه این بلوک‌ها حفره‌های نامتقارن باعث می‌شود که نوعی عایق نامنظم ایجاد شود و بلوک نسبت به صوت عایق باشد. این بلوک به خوبی نویز صدا را جذب می‌کند.
مقاومت در برابر آتش و موریانه
با توجه به اینکه در ساخت بلوک اتوکلاو از مواد معدنی استفاده می‌شود، این بلوک در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم است و حتی دچار انفجار نمی‌شود. بنابراین برای مقابله با آتش سوزی گزینه مناسبی است و حتی در استاندارد ساختمان نیز از آن یاد شده است. بسته به کاربرد و ضخامت بلوک، می‌توان ادعا کرد که می‌تواند شدت گرما را تا 4 ساعت متوالی تحمل کند. از طرفی این بلوک‌ها در برابر موریانه مقاوم هستند و باوجوداینکه آنها را از بین نمی‌برند، برای موریانه نیز جذاب نیستند.
طول عمر و مقاومت در برابر رطوبت
ماهیت سبک و تخلخل زیاد بلوک اتوکلاو باعث می‌شود که به نوعی آسیب‌پذیر باشد. از طرفی اگر همراه با آن از یک لایه عایق رطوبت خوب استفاده نشود، امکان نفوذ رطوبت مستقیم به درون آن وجود دارد. شرایط آب و هوایی سخت این بلوک را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد و در شرایط طبیعی نیز تخریب نمی‌شود، اما باید قبول کرد که مقاومت مکانیکی این بلوک‌ها کمتر است و رطوبت را از خود عبور می‌دهد. البته با توجه به وجود حفره‌های نامتقارن در این بلوک، می‌توان امیدوار بود که سرعت عبور رطوبت پایین باشد.
بلوک اتوکلاو در چه قسمت‌هایی از ساختمان کاربرد دارد؟
- چارچوب ساختمان و دیوارها: بلوک اتوکلاو به دلیل ساختار منحصربه فرد خود به وفور در دیوارها و چارچوب ساختمان استفاده می‌شود. به چند دلیل می‌توان از این بلوک در دیوارها استفاده کرد. در وهله اول این بلوک‌ها سبک هستند و فشار زیادی به سازه وارد نمی‌کنند و سازنده می‌توانند از فولاد و بتن کمتری استفاده کند. از طرف دیگر این بلوک‌ها نسبت به صوت و حرارت عایق هستند و پیمانکار می‌تواند از حجم عایق کمتری بهره ببرد و در هزینه کلی ساختمان صرفه‌جویی کند. در ضمن کار با این بلوک‌ها بسیار ساده است و چینش ساختمان زمان کمتری می‌برد.
- در سقف و کف طبقات فوقانی: سقف و کف طبقات فوقانی محل دیگری برای استفاده از بلوک اتوکلاو است. سبک بودن این بلوک‌ها باعث می‌شود وزن کلی سقف به شدت کاهش یابد. از طرفی عایق بودن آنها به این معنی است که انتقال صدا بین طبقه‌ها کم می‌شود و صدای پای طبقات فوقانی به طبقات زیرین منتقل نمی‌شود.
- در قسمت‌های باربر ساختمان: معمولاً پیمانکاران ترجیح می‌دهند که از این بلوک در قسمت باربر ساختمان استفاده نکنند. البته با توجه اینکه استحکام این بلوک‌ها کمتر است برای سازه‌های بزرگ که فشار بر روی بلوک کمتر است می‌توان از آنها استفاده کرد. توصیه می‌شود که همراه با این بلوک‌ها از سازه‌های حمایتی استفاده شود.
- در نمای خارجی: با توجه به عایق بودن بلوک اتوکلاو و سازگاری آن با مواد مختلفی از جمله گچ و سیمان، استفاده از آن در دیوارهای خارجی می‌تواند گزینه خوبی باشد. البته با توجه به اینکه امکان نفوذ رطوبت از طریق این بلوک‌ها وجود دارد توصیه می‌شود که همراه با آن از مواد عایق مختلفی استفاده شود.
اندازه‌های مختلف بلوک اتوکلاو باعث شده است که پیمانکاران این فرصت را داشته باشند که از آن در قسمت‌های مختلف ساختان استفاده کنند. از طرفی ضخامت این بلوک‌ها متفاوت است و می‌توان این ضخامت را با توجه به نیاز پروژه تغییر داد. یکی از قابلیت‌های منحصربه فرد این بلوک که سایر بلوک‌ها از آن برخوردار نیستند، امکان برش دادن بلوک‌ها بدون شکستگی است. این بهترین فرصت برای معماران و طراحان ساختمانی است که پروژه‌ها را با توجه به سلیقه خود تغییر دهند و نهایت خلاقیت را به خرج دهند.
اگر فکر می‌کنید که بلوک اتوکلاو می‌تواند شما را در ساخت و ساز یاری دهد و وضعیت پروژه شما را تغییر دهد، برای خرید بلوک و سفارش آن با ما در کارخانه بتن آماده پاسارگاد در تماس باشید. میتوانید اطلاعات تخصصی این محصولات را از وب‌سایت ما دریافت کنید.