نارسایی بتن در سازه های بتن آرمه به شکل های مختلفی بروز می کند. این اشکال عبارت است از :
- نارسایی ها و خرابی های مشهود بتن
- نارسایی ها و خرابی های فولاد
- آسیب دیدگی ملحقات
- تغییر شکل ها و حرکات غیر متعارف
- آسیب های موضعی حاکی از حالت حدی بهره برداری
- گسیختگی و رسیدن به حالت حدی نهایی
- سایر آسیب ها
هر کدام از موارد ذکر شده اشکال مختلف نارسایی بتن می تواند علائم خاصی را دارا باشد. که در این قسمت به این موارد می پردازیم:
نارسایی های و خرابی های مشهود بتن
این نارسایی ها عبارت است از :
-
نقص در بافت بتن که شامل :
*متخلخل و کرمو بودن بتن
* عدم پیوستگی در سطوح واریز
* ناهماهنگی بافت و جدا شدن دانه های ریز و درشت از هم
* لایه لایه شدن بتن
* جمع شدن ملات در کنار قالب
* جمع شدن ماسه بدون سیمان در یک قسمت
-
ترک خوردگی بتن :
یکی از نارسایی های بتن که مشهود و قابل رویت است ترک خوردگی ها می باشد . که به صورت های زیر دیده می شود:
*طولی
* عرضی
* قطری
* قائم
* پنجه غازی ( موزائیک ) Patern cracking
* موازی لبه
* درهم Random cracking
* موازی هم
-
پیر شدن بتن و از دست دادن انسجام آن:
این حالت از نارسایی های بتن که قابل رویت می باشد ، به صورت های مختلفی دیده می شود که عبارتند از :
*خوردگی یا Corrosion
* شوره زدگی یا Efflorescence
* آبله رو شدن یا Pitting
* بیرون پریدگی یا Popout
* متلاشی شدن و فرو پاشیدگی یا Disintegration
* پوسته شدگی یا Scaling
* فرسایش ( مثلا در اثر ضربه ) یا Erosion
* سایش یا Abrasion
* آسیب خلاء زایی یا Cavitation
* شسته شدگی نشت آب یا Leaching
* تخریب شیمیایی یا Chemical Deterioration
* رنگ باختن در محیط یا Discoloration
* قندیل بستن یا Stalactite
* قلوه کن شدن یا پکیدگی یا Spalling
* گَردشدگی سطح یا Dusting
-
نارسایی ها و خرابی های فولاد :
نارسایی های بتن می تواند ناشی از نارسایی ها و خرابی های فولاد باشد. این نارسایی ها شامل موارد زیر می باشند :
*ناشی از کاربرد غلط
* ناشی از خوردگی
* ناشی از خوردگی تحت تنش ( بیشتر برای پیش تنیدگی )
* شل شدن کابل های پیش تنیدگی
* قطع شدن کابل ها
* رها شدن یا گسیختگی گیره های کابل ها
-
آسیب دیدگی ملحقات :
*فروپایگی نئوپرن تکیه گاهی
* از کار افتادن غلتک ها و مفصل ها
* فروپایگی نوارهای آب بند
-
تغییر شکل ها و حرکات غیر متعارف :
شامل :
*تغییر شکل ها و تغییر مکان های قائم غیر متعارف
* تغییر شکل ها و تغییر مکان های افقی غیر متعارف
* تغییر شکل ها و تغییر مکان های نامناسب برای بهره برداری
* لرزش تحت اثر بارهای بهره برداری
* حرکات تکیه گاهی غیر متعارف
* شکل نامطلوب ناشی از در رفتن قالب
-
آسیب های موضعی حاکی از حالت حدی بهره برداری :
*ترک های ریز به عرض 1/0 میلیمتر ، ترک های متوسط به عرض 1/0 تا 3/0 میلیمتر ، ترک های عریض به عرض بزرگتر از 3/0 میلیمتر
* فعال بودن ترک ها تحت اثر سر بارها
* فعال بودن ترک ها تحت اثر تغییرات درجه حرارت
-
گسیختگی و رسیدن به حالت حدی نهائی :
*تشکیل مفصل ها
* باز شدن بیش از حد ترک ها و پکیدن بتن فشاری
* سوراخ شدگی
* گسیختگی برشی یا برشی- خمشی
* فرو ریختن جزئی یا کلی
* خرد شدن
* گسیختگی پیچشی
-
سایر آسیب ها :
شامل :
*ناپایداری مجموع ، واژگونی
* تابیدگی
* کمانش قطعات منشوری
* کمانش صفحات
* خرابی دستک های زیر سری
* آتش خوردگی
* کمانش موضعی میلگردها
* از بین رفتن التیام بتن و فولاد.
خطاهای منجر به نارسایی بتن
نارسایی بتن ممکن است به یک دلیل و یا چند دلیل در کنار هم رخ دهد . برای جستجوی علت بروز نارسایی های بتن ، باید نخست فهرستی از عوامل نارسایی ساز به شرح زیر تنظیم گردد :
گروه اول : خطاهای طراحی در نارسایی بتن :
این خطاها عبارتند از :
- خطا در خاک و پی
- عدم توجه به اصالت طرح
- خطا در محاسبه
- ارزیابی نادرست اثر تغییر دما
- ارزیابی نادرست عوامل جوی
- ارزیابی نادرست خورندگی محیط
- عدم توجه به مشخصه های تابع زمان
- خطا در تهیه نقشه ها ، مدارک و جزئیات اجرایی
گروه دوم : خطاهای اجرایی در نارسایی بتن :
- خطا در قالب بندی
- خطا در آرماتوربندی
- خطا در بتن ریزی
- خطا در قالب برداری
- عدم رعایت اصول فنی
- خطا در کنترل کیفیت
گروه سوم : خطاهای بهره برداری در نارسایی های بتن
گروه چهارم : پیر شدن مصالح و اثر عامل های محیطی در نارسایی های بتن
گروه پنجم : خطاهای اتفاقی و عامل های استثنایی در نارسایی های بتن
گروه ششم : تغییر شرایط محیط نسبت به دوره طرح و اجرا در نارسایی های بتن