آزمایش های بتن و تعیین میزان مقاومت آن که یکی از ویژگی های مطلوب بتن است ، از نکات بسیار مهم در مراحل اجرایی بتن می باشد . اجرای هر مرحله از مراحل اجرایی ترتیب و برنامه ریزی خاص خود را می طلبد .
در این مقاله “بتن پاسارگاد” نحوه رسیدن به بتن مطلوب از طریق آزمایش ها و همچنین روش های کاهش هزینه های بتن ارائه شده است.
در مورد آزمایش های بتن ، بسته به مورد استفاده و عملکرد هر عضو بتنی ، آزمایشی که از اولویت ویژه برخوردار است ، متفاوت می باشد :
- آزمایش مقاومت فشاری می تواند معرف تقریباً تمام ویژگی های مطلوب بتن به غیر از جمع شدگی و وارفتگی بتن باشد . مطلوب بودن بسیاری از ویژگی های بتن منوط به زیاد بودن مقاومت فشاری آن است .
2. آزمایش مقاومت خمشی به خصوص در مورد رویه های بتنی در راه ها حائز اهمیت است .
3. آزمایش مقاومت کششی در مورد رویه ها و اعضایی که ترک خوردگی در آنها مسئله ساز است ، از قبیل منابع آب و سدها و نیروگاه های هسته ای و …. بسیارمهم است .
4. آزمایش نفوذپذیری بتن در منابع نگهداری مایعات و محل هایی که بتن در مجاورت محیط خورنده قرار دارد ، مهم می باشد . در مورد سدها به دلیل اهمیت وجود ترک ها در بتن ، این آزمایش چندان تعیین کننده نیست .
5. مقاومت به یخبندان یا تحلیل در سولفات سدیم برای مناطقی که بتن در آنها ممکن است به طور متواتر یخ زده و یخ آن آب شود ضروری است .
6. آزمایش مقاومت به تر و خشک شدن های متوالی برای بتن در مناطق خشک و کویری و نیز بتنی که در معرض امواج دریا یا دریاچه و رودخانه قرار دارد ، مفید می باشد .
قبول نتایج آزمایش ها:
هنگامی نتایج آزمایش بتن قابل قبول می شود و به ویژگی های مطلوب بتن دست پیدا میکنیم که شرایط زیر برقرار باشند :
- متوسط تمام آزمایش های سری های سه تایی متوالی ، حداقل برابر مقاومت فشاری مقرر برای بتن باشد.
- نتیجه هر آزمایش که متوسط نتیجه های دو نمونه فشاری است ، بیش از 35 کیلوگرم بر سانتی متر مربع ( برای نمونه استوانه ای ) از مقاومت فشاری مقرر بتن کمتر نباشد .
اگر دو شرط بالا مقرر نبود ، باید یکی از اقدامات زیر صورت پذیرد :
- کنترل و بررسی مجدد نتیجه آزمایش عضو مورد بررسی برای توانایی حمل بارهای مقرر .
- حداقل سه عدد مغزه گیری در صورتی که محاسبات نشان دهند مقاومت عضو کافی نیست .
- در صورتی که متوسط نتایج مغزه ها از 85 درصد و نتیجه هیچ کدام از مغزه ها از 75 درصد مقاومت فشاری مشخصه کمتر نباشد ، بتن رضایت بخش است . در غیر اینصورت باید آزمایش بارگذاری انجام شود تا تصمیمات متناسب دیگری اتخاذ شوند .
اقتصادی بودن بتن:
یکی از ویژگی های مطلوب بتن اقتصادی بودن بتن می باشد. قیمت بتن شامل قیمت مصالح ،قیمت مکان مورد نیاز برای تهیه بتن و قیمت به کار گیری نیروی انسانی میشود.
برای کاهش بهای مصالح باید مقدار سیمان کمتری مصرف کرد و همچنین از سنگدانه با دانه بندذی مناسب و اندازه دست نخورده استفاده نمود.
برای کاهش پرداخت به نیروی انسانی باید کارایی بتن بالا بوده تا کار کردن با آن راحت تر باشد. همینطور سازماندهی کارگاه باید به طور مطلوب انجام گیرد و از بهترین وسایل ممکن استفاده گردد.
در مرجله آخر باید کنترل کیفیت بتن به درستی صورت گیرد. هرچند کنترل کیفیت بتن خود نیاز به نیروی متخصص و در نتیجه هزینه هایی دارد اما با انجام آن بتن یکنواخت تر شده و پراکندگی نتایج آزمایش ها کمتر میشود.
در کل میتوان گفت برای اقتصادی بودن بتن که از مهمترین ویژگی های مطلوب بتن است باید شرایط زیر برقرار باشد:
الف) مصالح به نحو بهینه و موثر استفاده شود یعنی :
- تا حد امکان دانه ها بزرگ باشند.
- دانه بندی خوب و یکنواخت باشد.
- در صورت امکان از سیمان های طبیعی و پوزولانها استفاده شود.
- هدر رفتن مصالح کم شود و انبار کردن آنها به دقت انجام پذیرد.
- اسلامپ بتن زیاد نباشد.
- حداقل سیمان مصرف شود.
ب) مخلوط بتن تازه به راحتی جابه جا شود یعنی :
- کارایی مخلوط یکنواخت باشد.
- بتن همگن باشد.
- وسیله مناسب برای لرزاندن بتن انتخاب شود.
- هوای موجود در بتن به طور یکنواخت در آن پخش شده باشد.
پ) بتن عملکرد درستی داشته باشد یعنی:
- تجهیزات مناسبی اختیار شوند.
- روش کار صحیح باشد، استقرار کارگاه مناسب بوده و خوب سازمان یافته باشد.
- کار مرحله به مرحله کنترل شود و تا حر امکان اختلاط وزنی و خودکار انجام شود.