6 آزمایش مهم برای بررسی کیفیت بتن

به عنوان یک پیمانکار یا کسی که اخیراً به دنبال راه اندازی یک پروژه ساخت و ساز باشد، احتمالاً بررسی کیفیت بتن با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی و روش‌های فنی برای شما جالب باشد. در واقع دوست دارید که بررسی کیفی بتن این اطمینان را به شما بدهد که از بالاترین کیفیت بتن استفاده می‌کنید. خبر امیدوار کننده در مورد بررسی کیفیت بتن این است که تکنولوژی و آزمایش‌های انجام آن در همه جا پیدا می‌شود، اما خبر نگران کننده این است که معمولاً این آزمایش‌ها هزینه بالایی دارند و در پروژه‌های کوچک انجام آنها مقرون به صرفه نیست.

توصیه ما در گروه بتن آماده پاسارگاد این است که در پروژه‌های کوچک به کارخانه بتن آماده اعتماد کنید و کیفیت آنها را بپذیرید. اگر یک پروژه بزرگ دارید و می‌خواهید از کیفیت بدون اطمینان حاصل کنید، شش آزمایش زیر ضروری هستند:

آزمایش اسلامپ کیفیت بتن قبل از خروج از کارخانه بتن آماده

آزمایش اسلامپ بتن برای تعیین کارپذیری بتن از لحاظ تست اسلامپ و بتن ریزی کارایی دارد. در این شیوه، قبل از خروج بتن از کارخانه، مکعبی از بتن تازه برداشته می‌شود و بر روی آن آزمایش‌های تست اسلامپ و همچنین آزمایش‌های استحکام فشاری انجام می‌شود. بنابراین این آزمایش به ما اطمینان حاصل می‌دهد که بتن خارج شده از کارخانه برای هر پروژه‌ای مقاومت فشاری بالایی دارد و از طرفی کارپذیری آن نیز بالاست.

پس از انتقال بتن به محل پروژه، نمونه‌ای از آن مجدداً برداشته شده و آزمایش افت استحکام فشاری و همچنین تست کارپذیری و اسلامپ بر روی آن انجام می‌گیرد. و در این آزمایش بررسی کیفیت بتن مسئله تغییر دما و کالیبره شدن دماسنج نیز باید در نظر گرفته شود. روال کار به این صورت است که سه نمونه مجزا در سه سیلندر متفاوت از بتن جدا شده و تستهای استحکام فشاری و همچنین تغییر اسلامپ آن به فاصله زمانی انجام می‌شود.

احتمالاً این سؤال برای شما به وجود آمده است که اسلامپ چیست و چرا از علامت مثبت و منفی برای نشان دادن اسلامپ استفاده می‌شود؟ بحث اسلامپ و کار پذیری بتن بسیار پیچیده و پیشرفته است که در این مطلب به آن نمی‌پردازیم. اما در هر صورت اسلامپ به معنی کارپذیری بتن و امکان تغییر وضعیت آن در شرایط مختلف ساخت و ساز است. اما استفاده از علامت مثبت و منفی در پشت اعداد گزارش شده نشان می‌دهد که مقدار اسلامپ گزارش شده نباید کمتر یا بیشتر از حد مورد نظر باشد.

به عنوان مثال، 150 mm +/- 25 نشان دهنده این است که ضخامت بتن نباید از ۱۷۵ میلیمتر بیشتر شود و از ۱۲۵ میلیمتر کمتر.

آزمایش مقاومت فشاری

آزمایش مقاومت فشاری احتمالاً یکی از محبوب‌ترین آزمایش‌ها در بررسی کیفیت بتن است که در مقاومت بتن در برابر فشارهای مختلف را نشان می‌دهد. این آزمایش نیاز به تجهیزات سنگین و پیشرفته‌ای دارد که ممکن است ما به آنها دسترسی نداشته باشد. معمولاً آزمایش مقاومت فشاری با کمک سه عدد مکعب یا سیلندر انجام می‌گیرد، اما وجود ۳ تا ضروری نیست و گاهی با توجه به تجهیزات ممکن است تعداد آنها به دو هم کاهش یابد.

البته در منابع استاندارد گفته می‌شود که همان سه سیلندر مکعبی شکل لازم است، زیرا ممکن است در حین نمونه گیری یا در حین خشک شدن بتن مشکلاتی به وجود بیاید که یکی از نمونه‌ها قابل استفاده نباشد و در این صورت می‌توان آن را جایگزین کرد. البته اگر هم تست کیفیت بتن دچار مشکل شد، می‌توانید سیلندر اضافی را به جای آن استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که آزمایش استحکام فشاری بعد از 28 روز انجام می‌گیرد و اما پیشنهاد می‌شود که بتن ۶۰ روز را به طور کامل طی کرده باشد.

آزمایش مقاومت فشاری
این تصویر نجوه انجام تست مقاومت فشاری بتن را نشان می دهد.

حالا احتمالاً این سؤال برای شما پیش آمده است که اگر این مکعب بتن در ۲۸ روز آماده می‌شود و معمولاً فرایند هیدراتاسیون در ۲۸ روز انجام می‌گیرد، چرا ما باید ۶۰ روز صبر کنیم؟ در حالت استاندارد تست مقاومت فشاری بتن در 28 روز انجام می‌شود. دلیل استفاده از ۶۰ روز به تنوع در انواع سیمانها و همچنین استفاده از مواد افزودنی شیمیایی مختلف بستگی دارد. در واقع ممکن است در طول 28 روز اولیه میزان استحکام بتن به حالت استاندارد مورد نیاز نرسیده باشد و به همین دلیل کارشناسان تا ۶۰ روز صبر می‌کنند و سپس تست کیفیت بتن را انجام می‌دهند.

آزمایش نفوذپذیری در برابر رطوبت

آزمایش نفوذ پذیری آب یا رطوبت یکی دیگر از تستهای بررسی کیفیت بتن است که در آن میزان نفوذ رطوبت در یک ضخامت مشخص از بتن سنجیده می‌شود. این آزمایش در تعیین دوام بتن بسیار تاثیرگذار است و معمولاً در پروژه‌های سنگین و بزرگ نزدیک به دریا و رطوبت انجام می‌شود.

آزمایش نفوذ پذیری آب طبق استاندارد German Standard DIN 1048 و در دوره ۲۸ روزه انجام می‌شود. این آزمایش باید در زیر ساخت‌های بتنی نظیر فونداسیونها، مخازن آب بتنی، دیوارهای نگهدارنده و مواردی از این قبیل انجام شود. تعداد آزمون نفوذپذیری در برابر آب باید با توجه به نظر مهندس سازه و حجم رطوبت موجود در محیط انجام گیرد و تمامی این موارد در استاندارد مربوطه ذکر شده است.

آزمون نفوذ یون کلراید

این آزمایش هم همانند آزمون نفوذپذیری رطوبت انجام می‌گیرد و مهمترین نقش آن بررسی تعیین دوام بتن در اثر عوامل خارجی است. در این روش هم ۳ مکعب ساخته شده از بتن تازه جدا می‌شوند و به آن اجازه داده می‌شود که ظرف ۲۸ روز خشک شود. این آزمایش باید مطابق با قانون ASTM C1202-97 انجام گیرد و بیشتر در مناطقی انجام می‌شود که میزان یون‌های انحلال یافته در آب یا در خاک بالا باشد. به همین دلیل آزمون نفوذ یون کلراید بیشتر در مناطق ساحلی و در مناطق بیابانی و شوره زارها که احتمال وجود یون کلرید بیشتر است، انجام می‌گیرد.

آزمون نفوذ یون کلراید

آزمایش جذب آب

آزمایش جذب آب توسط بتن یکی دیگر از آزمایشهای بررسی کیفیت بتن و مشخص کننده دوام بتن تحت شرایط مختلف است. انجام این آزمایش با آزمایش مربوط به جذب رطوبت متفاوت است و از استاندارد متفاوتی برای آن استفاده می‌شود. نحوه انجام آزمایش به این صورت است که سه نمونه مکعبی شکل از بتن تازه تحویل گرفته می‌شود و به آن اجازه داده می‌شود که ظرف ۲۸ روز به استحکام کامل برسد. در نهایت این نمونه تحت تأثیر نفوذ آب قرار می‌گیرند و و نتیجه کار به آزمایشگاه کنترل کیفی ارسال می‌شود. اندازه نمونه مکعب 150 میلیمتر است و با توجه به استاندارد BS 1881-122 آزمایش شده است.

آزمایش جذب سطحی اولیه

آزمایش جذب سطحی اولیه بر اساس استاندارد BS 1881-208 انجام می‌شود. در این روش سه نمونه مکعبی شکل از بتن تازه تحویل داده شده جدا می‌شود و به مدت ۲۸ روز نگهداری می‌شود تا به طور کامل خشک شود. این نمونه مکعبی قبل از آزمایش به مدت ۲۸ روز در داخل یک مخزن آب قرار می‌گیرد تا میزان جذب سطحی اولیه آن اندازه گیری شود.

آزمون نفوذ پذیری آب، آزمون نفوذ یون کلراید، آزمون جذب آب و آزمون اولیه جذب سطحی، آزمون‌هایی برای تعیین دوام بتن هستند که توانایی آن برای مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی، حمله شیمیایی و هر فرآیند خرابکاری نشان می‌دهد.

پیشنهاد کارخانه بتن آماده پاسارگاد

این ۶ آزمایش برای نشان دادن کیفیت بتن و آمادگی آن برای استفاده در یک سازه بتنی کافی هستند،  با بررسی‌های دیگر متوجه می‌شویم که روش‌های مختلف دیگری توسط مهندسین سازه به کار گرفته می‌شود. موضوع اصلی در استفاده از این آزمایش‌ها، هزینه هر کدام از آنها بر دسترسی به روش‌های آزمایشگاهی است. باید این حقیقت را بپذیریم که هنوز هم در بسیاری از شهرهای بزرگ دسترسی به امکانات آزمایشگاهی محدود است و هزینه بسیار بالایی برای پیمانکار دارد.

 توصیه ما در کارخانه بتن آماده پاسارگاد به عنوان یک شرکت فعال در زمینه تولید بتن آماده و فروش آن، اعتماد کردن به کارخانه‌های بتن آماده و آزمایشگاههای کنترل کیفیت آنهاست. در واقع روال عادی در هر کارخانه بتن آماده بدین صورت است که تست‌ها و آزمایش‌های مختلفی بر روی مصالح اولیه و بتن تولید شده انجام می‌گیرد. بنابراین از آنجایی که هزینه آزمایش بسیار بالا بوده و در مورد پروژه‌های کوچک و متوسط کاربرد ندارند، سعی کنید برای بررسی کیفیت بتن به همان آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت اعتماد کنید.

 برای سفارش بتن آماده و همچنین خرید مصالح ساختمانی مانند بلوک دیواری، تیرچه و بلوک و همچنین گروت ساختمانی سفارش خود را از قسمت تماس با ما بتن پاسارگاد ثبت کنید.

آزمایش بتن ؛ نکات مهم در خصوص کنترل کیفیت و آزمایشات بتن تازه

آزمایش بتن ؛ کنترل دائمی کیفیت بتن تازه (+) ازطریق آزمایش بتن آزمایشگاهی برای حصول اطمینان از مطلوبیت عملکرد سازه بتنی از اهمیت بالایی برخوردار است . هر فردی که به عنوان مسئول بتن ریزی انتخاب می شود باید در کتابچه بتن ریزی بعضی از موارد را به دقت یادداشت کند . از جمله مواردی که لازم است یادداشت برداری شود ، حجم بتن ریزی ، زمان جا دادن بتن ، شروع و ختم بتن ریزی هر قطعه سازه ، نسبت های اختلاط بتن ، گواهی نامه های بتن حمل شده و آرماتور ها ، درجه حرارت محیط و بتن در هنگام بتن ریزی و هنگام مراقبت از بتن و تعداد نمونه های گرفته شده .

انواع نمونه برداری در آزمایش بتن

  • نمونه برداری از بتن تازه

برنامه نمونه برداری از بتن برای آزمایش بتن باید از طرف دستگاه نظارت تنظیم و ابلاغ گردد اما معمولا نمونه برداری از بتن ، در سه نوبت به ازای مقدار معینی از بتن ریزی و هر نوبت به فاصله حداقل نیم ساعت از نوبت قبلی انجام می پذیرد . حدود مقدار بتن ریزی برای انواع سازه به شرح زیر است :

تاسیسات هیدرولیکی بزرگ     500 متر مکعب

شالوده های بزرگ سازه ها       100 متر مکعب

شالده های بزرگ ماشین آلات       50 متر مکعب

تیر و ستون و سایر اعضای کم ضخامت سازه ها     20 متر مکعب

در هر نوبت جهت آزمایش بتن باید به میزان درست کردن دو نمونه بتن برداشته شود . باید توجه شود که تعداد نمونه ها در یک نوبت کاری یک کارگاه از 6 عدد کمتر نباشد . این نمونه ها برای آزمایش بتن جهت آزمایش مقاومت فشاری به کار می روند .

  • در صورتی که نتایج نمونه های گرفته شده در چند آزمایش بتن یکنواخت باشد و به طور مستمر از حدقال مقدار قابل قبول بهتر باشد دستگاه نظارت می تواند با تصویب کارفرما تعداد نمونه ها را به حداقل دو نوبت در روز کاهش می دهند .

آزمایش بتن
آزمایش بتن

روش نمونه گیری در آزمایش بتن از وسایل مختلف بتن سازه طبق ( c172) به شرح زیر است :

  • نمونه گیری از بتن کامیون مخلوط کن در آزمایش بتن

در حین تخلیه قسمت میانی بتن مخلوط کن 2 بار از جریان بتن نمونه گیری میشود . برای اطمینان بیشتر از یکنواختی بتن ، دو نمونه با هم مخلوط میشود و دوباره از هم جدا میشوند. زمان بین گرفتن نمونه تا قرار دادن آن در قالب آزمایشگاهی نباید بیش از 15 دقیقه باشد . نمونه گیری باید به نحوی انجام شود که جلوی جریان بتن گرفته نشده و جدا شدن اجزای بتن رخ ندهد .

  • نمونه گیری از بتن درست شده توسط دستگاه های احداث روسازی

تمام یک بار موجود در دستگاه باید در یک محل تخلیه شود و حداقل 5 قسمت از توده بتن باید جدا شود. مخلوط کردن قسمت ها و مراقبت از آن و محدودیت زمانی مانند قسمت 1 که توضیح دادیم است .

  • نمونه گیری از بتن دستگاه های بتن ساز در آزمایش بتن( یا بچ پلانت ها )

تمام نکات مربوطه مثل قسمت 1 است . اگر تخلیه بسیار سریع صورت پذیرد باید بتن را در یک ظرف بزرگ تخلیه نمود ، به طوری که بتن داخل ظرف به بتن موجود در کامیون مخلوط کن بتن شبیه گردد .

آزمایش بتن
آزمایش بتن

آزمایش بتن تازه

  • اسلامپ یا نشت مخروط بتنی آبرام در در آزمایش بتن( c143)

برای آزمایش، قالب مخروطی را روی یک صفحه مناسب قرار داده بتن تازه را در سه لایه در آن می ریزند . بتن هر لایه با کوبیدن 25 ضربه میلگرد به قطر 16 میلی متر و به طول 60 سانتی متر که سر آن کاملا گرد شده متراکم می گردد . سپس سطح فوقانی بتن با یک خط کش صاف میشود و قالب به آهستگی در 5 تا 10 ثانیه بدون پیچیاندن یا کج و کوله کردن ، به سمت بالا کشیده شده و برداشته میشود . مقدار اسلامپ را از مقدار نشست مخروط بتنی اندازه گیری می کنند . کل این عملیات باید در حدود 2.5 دقیقه به طول انجامد . برای اندازه گیری روانی بتن آزمایشهای دیگر از قبیل نفوذ گلوله فلزی ( C360) موجود هستند اما در ایران چندان متدوال نیستند .

  • تعیین مقدار هوای بتن تازه در آزمایش بتن( به روش وزنی C138 ، به روش حجمی C173 و به روش فشاری C231 )

در روش وزنی در آزمایش بتن ، از وزن مخصوص نظری محاسبه شده ، وزن مخصوص اندازه گیری شده کم میشود و حاصل به دست آمده بر وزن مخصوص محاسبه شده تقسیم میگردد ، حاصل تقسیم درصد هوا را نشان می دهد . این روش به علت خطا در اندازه گیری رطوبت سطحی دانه ها و .. گاهی درصد هوا را تا 1 درصد اشتباه نشان میدهد .

در روش حجمی در آزمایش بتن که به خصوص برای بتن با دانه های سبک بسیار مناسب است ، از حجم معلومی از بتن متراکم شده به وسیله به هم زدن بتن در مقداری آب هوا خارج می شود . از تغییر سطح آب ، میزان هوای بتن اندازه گیری می شود .

در روش فشاری در آزمایش بتن که معمول ترین روش می باشد ، بتن در داخل ظرف ریخته و متراکم میشود . سپس روی بتن آب ریخته شده و مجموعه آب و بتن تحت فشار قرار می گرد تا آب جتنشین هوای بتن گردد . از تغییر سطح آب مقدار هوای بتن به دست  می آید . این روش برای بتن با سنگدانه متخلخل مناسب نیست .

  • وزن مخصوص بتن تازه ( C138)در آزمایش بتن

برای اندازه گیری وزن مخصوص بتن تازه بتن در قالب ریخته و کوبیده میشود و از اندازه گیری تغییر وزن قالب از حالت خالی به پر و تقسیم آن بر حجم داخلی قالب ، وزن مخصوص بتن تازه به دست می آید

  • تعیین دمای بتن تازه در آزمایش بتن

این کار با قرار دادن یک دماسنج حفاظ دار که دقتی برابر +1 و -1 درجه سانتی گراد دارد ، در بتن تازه انجام می پیذرد . دماسنج باید تا زمانی که دمای قرائت شده آن در دو مرتبه متوالی تغییر نکند در بتن قرار گیرد .

سایر آزمایش بتن

بسته به مورد ممکن است سایر آزمایشها از قبیل رو زدن آب بتن ( C232) یا زمان گیرش بتن ( C403) و کنترل دانه بندی بتن و عیار سیمان بر روی بتن تازه انجام پذیرد .