بتن ریزی در قسمت ها و موارد مختلف قابل اجرا می باشد که اجرای هر کدام از این موارد دارای شرایط خاص می باشند . در این مقاله به بتن حجیم و چند مورد دیگر می پردازیم .
بتن ریزی های مختلف شامل موارد زیر می باشد :
- بتن ریزی در ساختمان ها و سازه ها
- بتن حجیم
- بتن ریزی برای روسازی ها و پوشش کانال ها
- بتن ریزی در تونل ها و آبروها
-
بتن ریزی در ساختمان ها و سازه ها :
- شالوده ها
- ساختمان ها
- دیوارهای سنگین پلها و دیوارهای حائل
- پلها
در مقاله بتن ریزی صحیح نحوه بتن ریزی در شالوده ها را بیان کردیم . اکنون به موارد دیگر می پردازیم .
-
ساختمان ها :
دالها ، برای کف و سقف به کار می روند . دال ممکن است روی زمین و یا روی قالب ریخته شود . در حالت اول ممکن است با آرماتور و یا بدون آرماتور باشد و در حالت دوم حتماً دارای آرماتور است . بسته به عملکرد دال ، بتن آن و اعمال لازم بر روی بتن متفاوت است . نکته درزها در دالها می تواند بسیار مهم باشد .
دیوارها ، ستون ها و تیرها ، اسکلت ساختمان را می سازند . توصیه های عمومی ذکر شده برای جا دادن و متراکم کردن بتن در این مورد نیز صادق است .
بهتر است اولین لایه بتن ریزی دیوار و ستون دارای بتن کاراتر بوده ماسه بیشتری داشته باشد تا شروع کار راحت تر گردد. بتن باید به طور مرتب در لایه های یکنواخت حداکثر 35 تا 45 سانتی متری ریخته شود و به طور مناسبی متراکم گردد . همچنین بهتر بتن لایه های فوقانی ستون و بخصوص 60 سانتی متر بالای دیوار آب کمتری داشته باشد ، تا امکان رو زدن آب کمتر و پایایی بیشتر باشد . باید توجه داشت که بتن ، حتماً قسمت زیر قالب بازشو در دیوار را کاملاً پر کند .
پس از ریخته شدن بتن ستون و دیوار و متراکم شدن آن ، باید کار بتن ریزی دال و تیر تا رو زدن آب بتن ستون و دیوارها و سفت شدن بتن به تاخیر افتد تا ترک های ناشی از جمع شدگی در محل اتصال ستون و دیوار با تیر و دال بوجود نیاید .
قوسها ، گنبدها و سقف های چین دار ، که معمولاً در آنها ، ضخامت بتن کم ، قالب بندی پیچیده ، آرماتوربندی درهم ، جا دادن و پرداخت بتن مشکل و حجم بتن ریزی دستی نسبتاً زیاد است . شیب های تند به قالب رویی نیازمند هستند . این قالب ها باید نسبتاً کوچک بوده تا برای پرداخت به سهولت برداشته شوند. گاه برای اجزای نازک حداکثر اندازه دانه های بتن به 12 تا 20 میلی متر محدود می گردد.
-
دیوارهای سنگین پلها و دیوارهای حائل :
بتن ریزی این دیوارها ممکن است ، بتن ریزی عادی و یا بتن ریزی حجیم باشد . مساله شالوده در اینجا از بیشترین اهمیت برخوردار است .
-
پلها :
بتن ریزی عرشه پلها دارای اهمیت زیادی است . بتن ریزی عرشه باید به نحوی کنترل شود که بارهای ناشی از احداث ، باعث خرابی قالب ها نشود . پایایی بتن پلهایی که در معرض یخ زدن و ذوب یخ و یا در معرض شرایط نامناسب محیطی قرار دارند بسیار مهم است . پرداخت سطح پلها برای تهیه سطحی صاف به خصوص برای شاه راه ها ضروری است .
بتن حجیم چیست ؟
به هر حجم بزرگ بتن در جا ریخته شده ای که معمولاً یکپارچه و مقدار نسبتاً زیادی از مصالح آن بسیار درشت بوده و نسبت کمی از آن سیمان باشد ، اطلاق می گردد .
بتن حجیم در سدهای وزنی و قوسی ، سازه سر ریز سدها ، شالوده های بسیار بزرگ ، سازه نیروگاه ها و تلمبه خانه های بزرگ و غیره به کار گرفته می شود .
الف ) مشخصات مخلوط بتنی :
بتن سنگین حاوی سنگدانه هایی با اندازه حداکثر 15 سانتی متر است . اندازه بزرگتر سودی در بر نداشته و به وسایل پیچیده تری برای کار نیاز دارند . مقدار سیمان نسبتاً کم است . برای قسمت های داخلی بتن در حدود 140 تا 170 کیلوگرم بر متر مکعب و برای قسمت های خارجی که در معرض شرایط نامناسب جوی و محیطی قرار داشته باشند در حدود 195 تا 225 کیلوگرم بر متر مکعب بتن ، سیمان در نظر گرفته می شود . بهتر است سنگدانه ها به صورت گرد گوشه باشند تا کارایی بهتر تامین گردد . تنظیم درصد سنگدانه ها به آزمایشهای بیشتر بر روی سنگدانه ها و بتن و همینطور به مسائل اقتصادی از قبیل چگونگی فراهم آمدن مصالح بستگی دارد .
مواد افزودنی از قبیل پوزولانها و مواد حباب ساز به مقدار نسبتاً زیاد جهت افزایش کارایی و پایایی ، مواد کاهش دهنده آب برای افزایش پایایی و مواد دیر گیر کننده برای کاهش حرارت ناشی از هیدراتاسیون سیمان به کار گرفته می شوند . مقاومت بتن حجیم معمولاً به جای 28 روز ، در زمان های طولانی تر از قبیل 3 یا 6 ماه تا یک سال اندازه گیری شده و ملاک قرار می گیرد .
ب ) تدارکات پیش از بتن ریزی :
قالب ها چوبی و یا فولادی بوده و دارای انواع مختلف هستند که طرح آن مستلزم تجربه کافی می باشد .
روی سطح واریز باید برای مرحله بعدی بتن ریزی آماده گردد . چاله های پر آب خشک شوند . ملاط ریزی لازم انجام شود و اگر ملاط ریزی نمی شود ، بتن به حالت اشباع با سطح خشک درآید . آب ریخته شده نباید بیش از حد لازم باشد .
پ ) جا دادن و پرداخت :
جا دادن بتن از یک گوشه قالب شروع می شود . در صورتیکه از ملاط برای ایجاد پیوستگی بیشتر بتن دو طرف سطح واریز استفاده نشود ، باید در لرزاندن بتن اولیه لایه پس از شروع بتن ریزی ، دقت زیادی مبذول داشت تا از یکپارچگی بتن دو طرف ، اطمینان به عمل آید .
ت ) کنترل حرارت :
کنترل حرارت در بتن حجیم را می توان با با قرار دادن لوله هایی که آب خنک درون آنها جریان دارند ، انجام داد . همچنین می توان بین پایان یک مرحله بتن ریزی تا شروع مرحله بعدی بتن ریزی بر روی لایه قبلی ، حداقل 72 ساعت فاصله داد . مراقبت مناسب از بتن نیز از اهمیت زیادی برخوردار است .