بهسازی بتن با صنعت ساخت بتن بوجود آمده و پا به پای آن رشد کرده و پیشرفت نموده است. فن بهسازی برای پاسخگویی یکی از نیازهای اصلی بشر یعنی احساس ایمنی ، به کار گرفته شده است زیرا شواهدی از قبیل ترک خوردگی ، تغییر شکلهای زیاد و لرزشهای بیش از اندازه باعث احساس عدم ایمنی و ناراحتی انسان می گردند.
با توجه به عملکرد مورد انتظار و نوع سازه و مصالح بکار رفته در آن ، برای هر سازه ای در نظر گرفته می شود. این عمر برای سازه حاشیه ایمنی تعریف می کند که این حاشیه با گذشت زمان و پیر شدن اجزای متشکله‌ی سازه کاستی می گیرد.
احداث سازه به مقدار زیادی بستگی به مسائل اقتصادی دارد . عدم نیاز سازه به بهسازی تا پایان عمر مفید مستلزم صرف هزینه بالا می باشد. انجام بهسازی بتن ، برای کاهش خرابی و یا کاهش سرعت پیر شدن سازه است .
هر چند بهسازی بتن در افزایش عمر مفید سازه بسیار کارساز است ، ولی تمام عوامل موثر در کار دقیقاً از ابتدای کار مشخص نمی باشند ، و تنها با شناسایی و اصلاح مداوم مسیر در حین اجرا می توان کار را به انجام رسانید . به همین دلیل عملیات بهسازی بتن مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است و بنابراین باید تا حد امکان نیاز به بهسازی بتن را کم کرد . از میان دو امر” پیشگیری از وقوع خرابی “، و ” بهسازی ” آنچه اهمیت بیشتری دارد ، همان پیشگیری است. بنابراین در نظر داشتن نکات زیر از اهمیت خاصی برخوردار است :
- سیستم های مناسبی متناسب با شرایط محیطی و شرایط بهره برداری ، انتخاب شوند.برای مثال پوشش بتن روی میلگردها در محیط های خورنده بیشتر در نظر گرفته شود و نکات پیشگیری تعبیه گردد.
- مصالح و روش انجام کار به نحو صحیح و استاندارد انجام گیرد.
- کار با کیفیت مناسب مستلزم نظم و برنامه ریزی می باشد .
- تمام نکات اجرایی باید به مجریان تذکر داده شده و نظارت کافی بر روند اجرا انجام گیرد.
- بهره برداری پس از ساخت ، مطابق آنچه در طرح مد نظر بوده انجام گیرد . برای مثال اطاقی که برای سکونت طراحی شده ، به عنوان انبار اشیای سنگین بکار نرود.
- برای رفع نارساییهای مشاهده شده ، اقدام به موقع صورت گیرد. سرعت ازدیاد خرابی تا لحظه شروع نارسایی کم و از آن پس بسیار سریع است و به همین دلیل هر چه مدت بیشتری از شروع خرابی سپری گردد ، بهسازی بتن مشکلتر و پر هزینه تر خواهد بود.
آنچه تحت عنوان بهسازی بتن بررسی میکنیم ، عبارت است از مجموعه عملیات نگهداری ، ترمیم ، تعمیر ، تقویت و بازسازی.
-
عملیات نگهداری در بهسازی بتن :
نگهداری عبارت است از عملیاتی برای پیشگیری از بروز نارسایی و اطلاع به موقع از نارسایی هایی که بروز کرده اند.
-
عملیات ترمیم در بهسازی بتن :
ترمیم عبارت است از عملیاتی کوچک و محدود برای رفع نارسایی های سطحی و غیرسازه ای از قبیل کرمو شدن بتن ، که باعث کاهش پایائی سازه خواهند گردید.
-
عملیات تعمیر در بهسازی بتن :
تعمیر عبارت است از رفع نارسایی های سازه ای که کاملا گسترش نیافته ، به سازه بتن آرمه آسیب وارد آورده و ظرفیت باربری آن را کاهش داده اند.
-
عملیات تقویت در بهسازی بتن :
برای ارتقاء ظرفیت باربری سازه نسبت به حالت موجود ، در مواردی صورت می گیرد که به دلایلی باید بهره برداری از سازه تغییر نماید و یا در محاسبات اشتباهی صورت پذیرفته و برخی عوامل در نظر گرفته نشده باشند. عملیات تعمیر و تقویت به طور توام برای اعضای آسیب دیده نیز به کار می روند.
-
عملیات بازسازی در بهسازی بتن :
عملیات بازسازی هنگامی ضرورت می یابد که به دلیل گستردگی زیاد آسیب دیدگی ، خراب کردن تمام یا قسمتی از سازه و ساختن مجدد آن به همان شکل و با همان مشخصات لازم گردد.
در صورت گستردگی بیش از حد آسیب دیدگی ، وقتی که دیگر شکل سابق آن جوابگوی نیازها نباشد ، باید سازه را نوسازی نمود.
نوسازی عبارت است از تخریب یک سازه و ساختن سازه دیگر به جای آن با شکل و مشخصات دیگر.
-
مراحل مختلف عملیات بهسازی بتن :
وقتی نیاز به بهسازی بتن مشاهده شد باید با توجه به تحت بهره برداری بودن سازه ، کار آغاز گردد.
نارسایی هایی که در سازه بوجود می آیند یا قابل اندازه گیری و ارزیابی کمی هستند ، یعنی ابعاد و مشخصه های مکانیکی آنها را می توان اندازه گیری نمود و یا تنها قابل دیدن و ارزیابی کیفی می باشند. به هر حال این نارسایی ها بر روی ایمنی و پایائی سازه اثرهایی می گذارند که در اولین برخورد معمولا تعیین میزان این اثرها میسر نیست . بنابراین عملیات بهسازی شامل دو مرحله است :
- تشخیص علت نارسایی از طریق بررسی سازه ، بررسی عوامل نارسایی زا بطور اعم و یافتن عامل و یا عوامل سبب بروز نارسایی و ارزیابی وضعیت به طور اخص.
- درمان نارسایی از طریق بررسی چگونگی بهسازی و اتخاذ تصمیم در مورد دامنه ، نوع و روش بهسازی بتن ، تهیه طرح و اجرای طرح.