سنگدانه های بتن نقش مهمی را در کیفیت بتن ایفا می کنند . و شناخت راه های استخراج و استفاده درست از آنها میتواند در رسیدن به بتن با کیفیت مطلوب تاثیر گذار باشد.
در این مقاله بتن پاسارگاد سعی بر این داریم تا با مراحل تهیه شن و ماسه از استخراج تا آماده کردن آنها برای استفاده آشنا شویم .
جستجوی منبع تهیه شن و ماسه :
- در نقشه های توپوگرافی ، مواردی مانند دریا ، کوه و رودخانه و …. کاملا مشخص هستند . در محل رودخانه ها معمولاً رسوبات سیلابی وجود دارند که استفاده از آنها بسیار ارزان و ساده است . مشخصات سنگ دانه های رودخانه ای عبارتند از :
- دانه ها گرد و غلتیده هستند .
- دانه بندی مناسب و متنوع است .
- دانه های کم مقاومت به دلیل اثر سایش و…. از مجموعه حذف شده اند .
باید دقت لازم صورت گیرد تا به دلیل سهولت کار ، سنگدانه ها به جای کف رودخانه ، از حدود خط داغ آب رودخانه برداشته نشود . زیرا در این محل به دلیل طغیان های متوالی رودخانه ، معمولاً میزان رسوب نمک بسیار زیاد بوده و در نتیجه هزینه های شستشوی سنگدانه های بتن به شدت افزایش خواهد یافت .
گاه می توان از شکل خطوط تراز در نقشه ، بادبزن های رسوبی را تشخیص داد .
بادبزن رسوبی چیست ؟
بادبزن رسوبی عبارت است از یک توده کم شیب و نیمه مخروطی مصالح که در دهانه مسیل ها انباشته شده است . این نوع معدن بیشتر در نواحی خشک و نیمه خشک یا سیلاب های فصلی بوجود می آید .
هنگام خروج سیلاب از کوه های با شیب تند و ورود آن به نواحی کم شیب شن و ماسه ته نشین می شوند. شن و ماسه بادبزن رسوبی با شن و ماسه جریان دائم تفاوت هایی دارد :
- دانه های تیز گوشه هستند .
- کمتر دانه بندی و طبقه بندی شده اند .
- غالباً باید جهت اصلاح مصالح فعالیت های دیگری نیز روی آنها انجام گیرد .
در پایین پرتگاه ها و ارتفاعات ، به دلیل سر خوردن یا کنده شدن سنگ های کوه که به دلایل مختلف از جمله یخبندان صورت میگیرد ، تجمع قطعات سنگ به اندازه های مختلف وجود دارد .
مشخصات این مصالح :
- دانه بندی و طبقه بندی مشخص وجود ندارد .
- مصالح معمولاً تیز گوشه هستند .
- معمولاً مقاومت دانه ها نسبت به یخبندان کم است .
- رده های مختلف مقاومت در دانه ها دیده نمی شوند .
- به غیر از نقشه های توپوگرافی می توان با تحقیقات محلی و حتی گاهی با شناخت گیاهانی که منحصراً بر روی شن و ماسه می رویند ، به محل وجود شن و ماسه پی برد .
- روش های پیشرفته تر از جمله اندازه گیری مقاومت زمین نسبت به جریان الکتریکی نیز به کار گرفته می شود.
مقاومت الکتریکی در زمین های مختلف متفاوت می باشد :
- خاک رس و لای 0 تا 10000 اهم سانتیمتر
- ماسه و رس 10000 تا 50000 اهم سانتیمتر
- ماسه 50000 تا 150000 اهم سانتیمتر
- شن 150000 تا 400000 اهم سانتیمتر
- صخره بیش از 400000 اهم سانتیمتر
پس از پیدا شدن معدن شن و ماسه ، گام بعدی آگاه شدن از گستره معدن و عمق آن به صورت تخمین نظری در نقاط مختلف معدن می باشد . در این مرحله نمونه گیری انجام می شود و بایستی قبل از شروع استخراج ، و در حین تهیه شن و ماسه و همینطور پس از آن نمونه های مختلف مورد آزمایش و بررسی های لازم قرار گیرند.
استخراج شن و ماسه :
پس از شناسایی و بررسی های لازم معدن ، مرحله استخراج سنگدانه های بتن آغاز می گردد .
استخراج شن و ماسه و سنگدانه های بتن توسط ماشین آلات مختلفی مانند لودر ، بیل مکانیکی و هیدرولیکی و دراگ لاین ، حفارهای هیدرولیکی ، اسکریپر و غیره انجام می پذیرد .
بیل های مکانیکی برای برداشت مصالح سطحی به کار می روند . در این حالت هزینه بارگیری کم است . این وسایل برای بارگیری سنگ هایی که از کوه جدا شده اند نیز به کار می روند .
برای استخراج معدن با عمق زیاد دیگر بیل های مکانیکی مناسب نیستند و از دراگ لاین استفاده می شود . در معادن خشک استخراج شن و ماسه توسط فرو بردن جام دراگ لاین در زمین از بالا به پایین و از اعماق مختلف به دست می آورند . که بدین وسیله به دانه بندی سنگدانه های به دست آمده تنوع می بخشند .
در معادن زیر آب و یا نیمه خیس ، سطح برداری از دیواره جانبی معدن توسط دراگ لاین با کشیدن جام از پایین به بالا انجام می گردد . وسعت عمل دراگ لاین را می توان با استفاده از دکل و کابل افزایش داد .
ماشین های حفار هیدرولیکی با استفاده از مکنده های بسیار قوی شن و ماسه کف دریاچه را برداشته و در محل مناسب تخلیه می کنند . و آب مکیده شده از طرف دیگر به داخل دریاچه بازگردانده می شود . لوله های مکش بین 20 تا 70 سانتی متر قطر داشته و توسط جرثقیل به زیر آب فرو می روند .
در این مقاله به استخراج سنگدانه های بتن پرداختیم . مراحل بعدی که شامل حمل و اصلاح ویژگی های آنها می شوند را مورد بررسی قرار می دهیم .