قالب بتن ، از مهمترین وسایل و تجهیزات در احداث سازه های بتنی می باشند. به همین دلیل باید مجری و پیمانکار سازه های بتی کاملا در جریان امور مربوط به قالب بندی ، از وسایل گرفته تا مشخصات و روشهای اجرایی قرار داشته باشند.
برای احداث یک سازه بتن آرمه ، باید بتن خمیری در قالب هایی ریخته شود تا پس از پر کردن تمام حجم قالب ها و سفت شدن ، به شکل لازم در آید.
پس از استقرار قالب های بتن در محل مورد نظر ، باید به دقت آنها را بازدید نمود تا درزهای احتمالی که باعث بیرون زدگی شیره بتن می شود، را گرفت.
پایداری از مهمترین خصوصیاتی است که باید در قالب بندی رعایت شود. و تمام عواملی را که باعث خرابی قالب های بتن می گردند ، بر طرف کرد.
نکات مهم در خرابی قالب های بتن :
- کافی نبودن مهاربندی پایه ها و یا مهاربندی افقی سکوها
- عدم تنظیم تعادل افقی بتن ریزی که منجر به پر شدن یک قسمت از قالب و خالی ماندن قسمت دیگر می شود.
- کف نامناسب در زیر قالب شالده و یا زیر پایه ها
- عدم حضور کارگران ماهر
- خوب نبستن قطعات قالب به یکدیگر
- در نظر نگرفتن بارهای زنده و مرده وارد به قالب ها
- لغزش لایه خاک مجاور قالب
- و …….
تدارکات مربوط به قالب های بتن در دو مرحله انجام می گیرد :
- قبل از بتن ریزی
- پس از گرفتن بتن
در این مقاله به مرحله قبل از بتن ریزی می پردازیم :
تدارکات مربوط به قالب های بتن قبل از بتن ریزی :
در مرحله قبل از بتن ریزی باید به نکاتی توجه کرد :
درز بین تخته ها و درز باز شوهایی که در قالب های بتن ایجاد شده اند ، باید کاملا آب بندی شوند تا شیره بتن از درزها بیرون نزند.
باید از حرکت قالب های بتن از جای خود و نیز حرکت اجزای قالب ها نسبت به یکدیگر جلوگیری به عمل آید.
باید برای برداشتن قطعاتی که برای حفظ فاصله تخته های دو وجه مقابل هم قالب ، بکار می روند ، تدابیر لازم اتخاذ گردد تا این قطعات درون بتن نمانند .
تراز بندی و شاقول بودن قالب ها ی بتن نباید در حین بتن ریزی بر هم بخورد.
تمام قطعاتی که به قالب های بتن بسته می شوند باید کاملا محکم شوند تا لرزیدن بتن باعث شل شدن آنها نشود.
برای آسان نمودن کار متراکم ساختن بتن در دیوارهای بلند و امثال آنها ، باید در نقاط لازم در روی قالب های بتن بازشوهایی تعبیه نمود . این بازشوها باید دارای دری باشند که به راحتی باز و بسته شده و کاملا آب بند باشند.
پایه های اطمینان باید به نحوی قرار گیرند که پایداری مجموعه قالب های بتن کاملا تامین گردد. از اتکای پایه ها بر زمین های منجمد و سست باید جدا پرهیز کرد.
مقررات مربوط به ایمنی قالب های بتن از لحاظ کارگرانی که در محل هستند ، باید کاملا رعایت شوند.
جدار قالب های بتن باید به موادی آغشته شود که بتن پس از گرفتن به آن نچسبد. به طوریکه هم قالب برداری به راحتی انجام گیرد و هم سطح بتن پس از قالب برداری خراب نشود. نوع این مواد بر حسب هوای محیط و سطح مورد نیاز برای بتن ، پس از قالب برداری ، متفاوت است .
راه های جلوگیری از چسبیدن بتن به قالب بتن :
- بکار بردن مایعی که جدار قالب را چرب می کند.
- استفاده از رزین یا روغن جلایی که پس از خشک شدن ، جدار قالب را لغزنده و بسیار صاف نماید.
- استفاده از مواد دیرگیر کننده بر روی جدار ، برای جلوگیری از هیدراتاسیون لایه نازکی از بتن مجاور قالب.
- استفاده از پوشش هایی سخت و کاملا صاف از قبیل قالب های فایبرگلاس و یا پلاستیکی.
روش های ذکر شده ، همچنین از جذب آب بتن توسط قالب چوبی نیز جلوگیری می کند.
برای دوام بهتر قالب ها ، به محض قالب برداری ، کار تمیز کردن آنها و آغشته سازی انجام گیرد. هوای گرم وخشک ، ویا سرد و مرطوب می تواند باعث خرابی قالب شود.
در صورتیکه آغشته کردن سطح قالب بتن به مواد لازم ، در محل نصب و بسته شدن قالب صورت پذیرد ، باید مطمئن شد که این مواد روی میلگردها و سایر نقاطی که پیوستگی بتن با آنها ضروری است ، نمانده باشند. مواد فوق باید به نحوی باشند که بر بتن و یا بر نمایی که برای بتن لازم است ، آثار نا مناسبی از خود به جای نگذارد.
گرد و خاک ، خاک اره ، میخ های اضافی و سایر موادی که ممکن است در قالب ریخته باشند ، باید قبل از شروع بتن ریزی برداشته شوند.
قالب های بتن باید به نحوی مستقر شوند که محل کافی برای جای دادن میلگردها و بتن ، کار کردن در قالب در صورت لزوم ، لرزاندن بتن و نیز نظارت بر کلیه اقدامات فوق موجود باشد. نظارت بر وضع قالب در هنگام بتن ریزی باید دقیقاً به عمل آمده ، و به محض مشاهده مشکلی در قالب های بتن دستور قطع بتن ریزی صادر گردد.