قالب بندی بتن به مرحله ای از تولید بتن می گویند که باید بتن خمیری را شکل داد. در این مرحله بتن خمیری در قالب ها ریخته شده تا پس از سفت شدن به شکل لازم در آید.
قسمت های مختلف ساختمان ، اشکال مختلف بتن و در نتیجه قالب را نیاز دارد.
- قالب بندی شالوده
- قالب بندی دیوار
- قالب بندی ستون
- پایه های اطمینان و قالب واره ها
- قالب بندی تیر و دال
در این مقاله ، به قالب بندی شالوده می پردازیم :
قالب بندی شالوده :
شالوده های بتنی به اجزایی اطلاق می شود که نسبتاً کوتاه بوده و وظیفه اصلی آنها انتقال نیرو ناشی از سازه یا ماشین آلات به پی است . برخی از انواع شالوده عبارتند از : شالوده دیوار و دیوار شالوده ، شالوده تک ستونی ، شالوده پایه های پل و شالوده ماشین آلات . از آنجا که ارتفاع شالوده معمولا زیاد نیست ، نیروهای جانبی وارده نیز کم هستند.
-
قالب بندی شالوده دیوار و دیوار شالوده :
این شالوده ها معمولا طول نسبتا زیادی داشته و در محیط و در داخل پلان سازه در گودبرداری ها ساخته می شوند. اگر زمین به قدر کافی سفت باشد ، می توان به عرض مطلوب گودبرداری کرده و از خاک به عنوان جدار جانبی قالب استفاده کرد. در غیر اینصورت حتما باید قالب بندی صورت گرفته و بتن داخل قالب ها ریخته شود. برای قالب بندی ، پس از خط کشی محل قرارگیری قالب ، به فاصله هر 2 متر میلگردهایی در زمین روی خط ها فرو می کنند و سپس قالب شالوده در کنار میلگردها بسته می شود. در سطح فوقانی قالب به فواصل هر 5/1 متر ، یک تخته برای حفظ فاصله‌ی دو جدار مقابل هم قالب ، میخ کوبی می شود.
برای قالب بندی دیوار شالوده ، پس از ساختن شالوده نواری ، قالب بندی دیوار شالوده انجام می گیرد.
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در خصوص قالب بتن بدانید می توانید این مقاله را بخوانید : قالب بتن ؛ راهنمای کامل بررسی انواع مصالح قالب بندی بتن
-
قالب بندی تکی شالوده :
برای شالوده تکی می توان به سهولت از چند تخته چند لا که در محل درزها و محل اتصال سطوح عمود بر هم و نیز در لبه های فوقانی قالب ، توسط چهار تراشهایی تقویت شده اند ، استفاده نمود. برای شالوده‌ی پله ای نخست بتن ریزی قسمت زیرین انجام شده و پس از گرفتن بتن در حدی که قادر به تحمل فشار بتن پله بالایی باشد ، بتن ریزی قسمت فوقانی انجام می شود.
گاه به دلایل مختلف به جای شالوده پله ای از شالوده ای با سطح فوقانی شیبدار استفاده می شود. بهای قالب بندی در این نوع قالب بیشتر از سایر انواع بوده و ضمناً باید به راه های مختلف ، از بالا آمدن قالب به دلیل فشار هیدرواستاتیک ناشی از بتن ریزی جلوگیری به عمل آید.
فشار بتن بر قالب به صورت هیدرو استاتیک در تمام جهات و از جمله در جهت عمود بر سطح وارد می آید.
نیروهای بالابرنده ، حتی برای یک شالوده معمولی ، مقدار نسبتا زیادی دارند و به همین دلیل باید به روش های مختلف از تاثیر آنها جلوگیری به عمل آید. عمده این روش ها عبارتند از :
- متصل نمودن سطوح شیبدار قالب به میلگردهای پایین شالوده . بتن ریزی قسمت مکعب مستطیلی پایین شالوده و پس از گرفتن ، بتن ریزی قسمت فوقانی . در صورتیکه میلگردهای انتظار تا پایین شالوده امتداد یافته باشند ، می توان از آنها برای نگه داشتن قالب سطح شیبدار استفاده کرد.
- قرار دادن یک سکوی افقی در بالای شالوده و گذاشتن بار بر روی آن به نحوی که با نیروهای بالابرنده در تعادل باشد.
جا دادن و تثبیت پیچ های مهاری از عمده ترین کارها ، قبل از بتن ریزی شالوده ها است . پیچ های مهاری معمولا میلگردهای ساده ای هستند که در بالا ( قسمت خارج شالوده ) حدیده شده اند و در پایین دارای یک قلاب و یا یک خم 90 درجه و یا یک صفحه جوش شده و یا یک نبشی جوش شده و یا یک سر کلنگی هستند . دقت کار گذاری این پیچ ها از اهمیت زیادی برخوردار است. دقت ایجاد شده در آغاز کار ، پس از بتن ریزی نباید به هم بخورد. برای پیچ های سبک معمولا یک شابلون از تخته چند لا یا صفحه فولاد نازک درست شده و محل های پیچ ها به طور دقیق روی آن سوراخ می شوند . سپس پیچ ها از داخل سوراخ ها گذشته و صفحه روی شالوده در محل مقرر ، قرار می گیرد.
انتهای پیچ ها را باید به روش های مختلف ، از بستن به آرماتور کف گرفته تا جوش دادن به سپری که قبلا در بتن نظافت کار گذارده شده ، تثبیت نمود. برای پیچ های مهاری با صفحه انتهایی که معمولا بسیار سنگین هستند باید چهار پایه چوبی یا فولادی را در زمین طرفین شالوده فرو کرده و پیچ ها را به اعضای افقی که روی پایه ها سوار شده اند آویزان نمود. انتهای پیچ ها نیز باید بسته شوند. قالب پیچ های کلنگی در داخل بتن ، باید به صورت قطعه قطعه ساخته شود تا برداشتن آن پس از سخت شدن بتن به سادگی انجام شود. برای بیرون آوردن جعبه چوبی قالب ، نباید آن را آتش زد . چرا که دوده حاصله ، پیوستگی بتن بعدی و بتن سخت شده را کاهش می دهد.