بتن های خاص ، انواع آن و کاربرد هر یک از آنها در ساختمان سازی

بتن های خاص ؛ به بتن هایی  که دارای کاربرد یا مشخصاتی ویژه باشند ، بتن های خاص و ویژه اطلاق میشود.

تعریف بتن و لزوم نیاز به تولید بتن های خاص :

بتن ماده‌ی بسیار سخت و سنگ مانندی است که از اختلاط سیمان ، مصالح سنگی (شن و ماسه ) ، آب و گاهی بعضی از مواد اضافی دیگر بدست می آید.

بتن جسمی است مشابه سنگ با این تفاوت که اجزای سنگی آن توسط دوغاب یا خمیر سیمان سخت شده ،به هم متصل می گردد. بنابراین پوکی آن از سنگهای سالم بیشتر است .

با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در قرن اخیر ، تحولات چشمگیری در تولید انواع بتن صورت گرفته است . در حال حاضر توجه زیادی به ساخت بتن های  بادوام و با کارآیی بالا ، بتن های  با نرمی بالا ، بتن های با آرماتورهای غیرفلزی ، بتن های با سنگدانه های بازیافتی و بتن های ابداعی ، که موجب افزایش عمر مفید سازه های بتنی میشود ، معطوف گشته است .

برای شناخت بهتر یک مجموعه‌ی ترکیبی مانند بتن  و سپس ساخت و کاربرد آن لازم است در ابتدا عناصر و اجزاء  متشکله آن را مورد بررسی قرار داد. پس از این مرحله بایستی با توجه به کیفیت مصالح و مواد مصرفی و با در نظر گرفتن خواص بتن مطلوب ، نسبت های این اجزاء را مشخص کرد.

در سال های اخیر ، مسئله‌ی پایایی و دوام بتن در محیط های مختلف و به ویژه خورنده برای بتن مورد توجه خاص قرار گرفته است. در نتیجه نگاه ها به سمت ، طراحی بتن هایی با ویژگی های خاص و دوام بالا ، معطوف گشته است.

بتن و ویژگی های آن :

بتن گرفته و سخت شده باید دارای خصوصیات زیر باشد :

1. مقاومت به نیروهای وارده
2. پایایی (دوام ) بتن
3. ثبات حجم
4. نفوذناپذیری بتن
5. انقباض و حرکات ناشی از حرارت

با توجه به مقاومت مورد نیاز و شرایط محیطی محل ، می توان بتن های خاص تولید کرد.

به بتن هایی  که دارای کاربرد یا مشخصاتی ویژه باشند ، بتن های خاص و ویژه اطلاق میشود.

• بتن های خاص رنگی :

در این بتن از سیمان های رنگی یا مواد رنگ ساز برای ایجاد رنگ خاص در بتن  و ایجاد بتن رنگی استفاده می شود. این نوع بتن های خاص در انواع رنگ های تیره و روشن مقاوم در برابر اشعه خورشید ، سایش ، کاهش رنگ طی گذشت زمان و…. تولید می شوند . کاربرد آنها در کف سوله ، ساختمان های اداری ، کارخانجات و مناطق دارای آفتاب شدید به کار می روند.

• بتن های خاص نفوذناپذیر :

از انواع بتن های خاص میتوان از بتن های آب بند ( نفوذناپذیر ) نام برد. در این نوع بتن از مواد مختلفی برای آب بند کردن آن استفاده می شود.  امروزه از برخی پلیمرها چنین استفاده هایی می شود. که به بتن های خاص پلیمری معروفند.

• بتن های خاص با مقاومت زیاد :

این نوع بتن ها ، بتن های معمولی هستند که در ساخت آنها دقت های خاصی انجام میگیرد و مصالح ویژه ای بکار می رود.

• بتن های خاص الیافی :

در این نوع بتن ، از الیاف با ابعاد مختلف به صورت همگن استفاده می شود . این عمل باعث تولید بتن با مقاومت کششی مناسب و مقاومت فشار بالا ، می شود . استفاده از این نوع بتن های خاص ، باعث کاهش هزینه‌ی مصرف میلگرد و کاهش هزینه های ساخت و تولید بتن مسلح می شود

کاربرد انواع الیافها می توانند مقاومت در برابر ضربه ، میزان جذب انرژی ، مقاومت سایشی و مقاومت کششی بتن را افزایش دهد. الیاف فولادی مکملی برای میلگرد هستند . آنها از پخش ترکها جلوگیری کرده و مقاومت بتن را در مقابل ضربه ، جمع شدگی ، و تنشهای حرارتی افزایش می دهد.

خواص بتن الیافی :

• ایجاد مقاومت دربرابر ورقه شدن و سایش
• ایجاد مقاومت زیاد در مقابل ضربه
• ایجاد مقاومت در برابر تنش های خستگی
• قابلیت کششی و ظرفیت زیاد تغییر شکل نسبی
• افزایش در میزان جذب انرژی
• قابلیت باربری بعد از ترک خوردگی

الیاف شیشه ای و الیاف پلاستیکی و الیاف فولادی ، الیافی هستند که در شکل و اندازه های مختلف تولید شده و در بتن الیافی  استفاده می شوند.

موارد کاربرد بتن های الیافی ، در دال ها ، عرشه‌ی پل ها ، کف سازی فرودگاه ها ، پارکینگ ها و محیط های در معرض فرسایش ، می باشد.

• بتن های خاص یخی :

تولید بتن با دمای مناسب در فصل تابستان که باعث جلوگیری از کاهش مقاومت بتن می شود و امکان حمل بتن به فواصل دور را امکان پذیر می سازد.

• بتن های خاص خود متراکم :

این بتن به صورت در جا و با پمپ فشار ، متراکم می شود و باعث ایجاد سطحی صاف و صیقلی می شود. این نوع بتن های خاص معمولا در مکان هایی که امکان استفاده از ویبره به صورت مستقیم نیست ، استفاده می گردد.

• بتن های خاص سنگین :

در این نوع بتن ها ، وزن مخصوص مصالح سنگی یا مصنوعی مصرفی بالا می رود. این کار در بعضی از پروژه های خاص که به دستور ناظر ، تامین ایستایی سازه مورد نیاز است ، انجام می گیرد.

• بتن های خاص سبک :

در بسیاری از موارد وزن بتن عامل مزاحمی است . از جمله بتن های سبک می توان از بتن کفی نام برد. در این بتن های خاص از مواد کف کننده ، آب شیشه و ماسه ریز استفاده می شود.

بتن گازی نوع دیگری از بتن های سبک است. در این نوع بتن از کاربید کلسیم و گرد آلومینیوم یا کلرور کلسیم و آب اکسیژنه استفاده می شود. این مواد گاز ساز هستند و بتن را پوک می کنند.

بتن پوشالی یا خاک اره‌ای از بتن های سبک است که مواد پوشالی ، کاه و یا خاک اره به همراه نرمه ماسه وسیمان مخلوط شده وبرای چسباندن بهتر از شیر آهک و یا آب شیشه در آن استفاده می شود.

بتن پوکه سنگی یا خرده آجری نیز از جمله بتن های سبک است.

• بتن های خاص غلتکی :

مخلوطی از بتن با اسلامپ نزدیک به صفر جهت استفاده در جاده سازی ، که به کمک غلتک ارتعاشی و یا تجهیزات متراکم می شود .

• بتن های خاص آزبستی :

اگر سیمان را با مصالح آزبستی ( پنبه کوهی ) و آب مخلوط کنیم می توانیم اجسام مختلفی مانند ورق و لوله و….را با آن بسازیم.

• بتن پیش تنیده نیز از انواع دیگر بتن های خاص می باشد.