دال بتنی به نوعی از سقف یا عرشه می گویند که به صورت یکپارچه و کامل از ترکیب بتن و فولاد اجرا شود. اجزای تشکیل دهنده ی کلی انواع دال های بتنی عبارتند از : میلگرد و بتن.
پرداخت دال بتنی
دال بتنی را می توان با روش های گوناگونی پرداخت کرد. این روشها بستگی به بهره برداری مورد نظر از دال های بتنی دارند. رنگ ها و بافت های سطحی متنوعی مانند سطوح نقش دار یا با دانه های نمایان ممکن است مورد نظر باشد.
بعضی از سطوح جهت پدید آوردن مسیر های هم تراز و بالا رفتگی های سطحی مورد نظر ، ممکن است که نیاز به عملیات تراز کردن و شمشه کشیدن داشته باشند . در حالیکه برای برخی دیگر ، عملیات پرداخت سطح ، ممکن است که از طریق جاروکشی ، تخته و یا ماله کشی مقرر شود.
محل ساخت دال بتنی
اختلاط ، حمل و نقل و انتقال بتن برای دال بتنی باید در رابطه با عملیات پرداخت به دقت هماهنگ شود.
دال بتنی به صورت پیش ساخته و یا در محل پروژه آماده می شوند. دال های بتنی پیش ساخته در کارخانه تولید می شود و به محل مورد نظر انتقال می یابد. تا در تیرهای فولادی یا بتنی نصب گردند. در مورد دال بتنی پیش ساخته لازم به ذکر است که تکیه گاه دال در سازه ، از نظر ابعاد به صورت دقیق ساخته شود ، تا دال های بتنی پیش ساخته به شکل مناسب در محل خود قرار گیرند.
برای ساخت دال بنتی در محل پروزه ، با استفاده از قالب هایی که خمیر بتن را در آنها می ریزند ، اجرا می شوند. در حالاتی که دال بتنی مسلح اجرا می شود ، آرماتورهای تقویتی را قبل بتن ریزی در قالب قرار می دهند. برای نگه داری میلگردها در داخل قالب ، از وسایل پلاستیکی استفاده میکنند. هدف از این کار پوشش دهی کامل آرماتورهای تقویتی ، توسط بتن می باشد.
نکات کلیدی درباره ی پرداخت دال بتنی
- بتن نباید روی زمین یا در قالبها ، سریعتر از حدی ریخته شود که امکان پهن نمودن ، تراز کردن ، متراکم ساختن ، و T کشیدن یا شمشه کشیدن آن میسر نشود. برای جلوگیری از این مشکل ، پیش از عملیات تراز کردن نباید در سطح خیلی وسیعی پخش و پهن شود ، و نیز قبل از عملیات T کشی یا شمشه کشی نباید سطح وسیعی از بتن تراز شود و یا اجازه داده شود تا آب ناشی از آب انداختن ، در روی سطح تجمع کند.
- نیروی انسانی برای پرداخت کردن دال بتنی باید به اندازه ی کافی زیاد باشد تا ریختن ، پرداختن و عمل آوردن دال بتنی با توجه به تاثیرات دمای بتن و شرایط جوی روی زمان گیرش بتن و مقدار بتن ریزی مورد نظر ، به طور درستی انجام پذیرد.
- سطح زمینی که بر روی آن دال ریخته میشود باید به خوبی زهکشی شده باشد ، دارای ظرفیت باربری یکنواختی ، و عاری از یخ زدگی باشد . پیش از بتن ریزی سطح مورد نظر می باید با آب مرطوب شود. اما هنگامی که بتن ریزی آغاز می شود ، باید عاری از نقاط تر ، نرم یا گل آلود باشد.
- قالب های کناری و جداکننده های میانی باید بطور محکم و با دقت تمام ، از نقطه نظر مسیرهای هم تراز و بالا رفتگیهای مقرر سطحی پرداختی ، قرار داده شوند. آنها باید به اندازه ی کافی قوی باشند تا بتوانند وسایل تراز کننده ی ارتعاشی و مکانیکی را ، در صورت استفاده ، تحمل کنند.
موارد استفاده از دال بتنی
- دال بتنی که عمدتا در سقف طبقات بکار برده می شوند ، ضخامتی بین 10 تا 50 سانتی متر دارند.
- از دال نازک تر به عنوان سنگ فرش استفاده می گردد .
در بسیاری از موارد ، هنگام ساخت طبقه ی همکف ، از پی و یا خاک زیر ساختمان ، به عنوان تکیه گاه برای دال های بتنی ضخیم استفاده می شود. ولی در ساختمان های بلند مرتبه ، با قرار دادن دال های بتنی پیش ساخته ی کم ضخامت در بین قالب های فولادی ، سقف هر طبقه را درست می کنند.
مراحل پرداخت دال بتنی
در مراحل ساخت دال های بتنی از مراحلی چون: تراز کردن ، T کشی ، لبه کشی ، تخته مالی ، ماله کشی ، و جاروکشی نام بردیم . در این قسمت به توضیح مختصری درباره ی هر کدام از این مراحل می پردازیم :
-
تراز کردن دال بتنی
تراز کردن یا شمشه کشیدن عبارت است از عمل زودودن بتن اضافی از سطح رویی برای رسیدن به تراز مناسب. وسیله ای که در روش دستی قرار می گیرد ، یک چوب یا فلز صلب است که لبه ی پایینی آن ، بسته به نوع سطح مقرر ، ممکن است به صورت مستقیم و دارای انحنا باشد.
-
T کشی یا شمشه کشی دال بتنی
برای از بین بردن نقاط پست و بلند سطحی و نیز برای فرو بردن دانه های درشت به درون دالهای بتن ، باید از یک T یا شمشه ، بلافاصله پس از عملیات تراز کردن ، بهره جست.
-
لبه کشی و درز کشی دال بتنی
لبه کشی در امتداد تمامی درزهای جداکننده و اجرایی در کف ها و دالهای بتنی بیرونی ، مانند پیاده رو ها ، ماشین رو ها و ایوانها مورد نیاز است . لبه کشی ، دال بتنی مجاور قالب را متراکم می سازد که موجب دوام بیشتر و آسیب پذیری کمتر دال بتنی از نظر پوسیده شدگی و خردشدگی میشود.
-
تخته مالی دال بتنی
پس از آنکه لبه کشی و درز کشی انجام شد ، سطح بتن باید به روش دستی با ماله های تخته ای یا فلزی ، و یا به روش ماشینی با ماله های برقی صاف شود.
اهداف تخته مالی دال بتنی به شرح زیر می باشد:
- فرو کردن دانه ها اندکی به زیر سطح دالهای بتنی
- از بین بردن تخلخل سطحی ، برجستگی ها و عیوب و نواقص جزئی
- متراکم کردن ملات در سطح ، برای مهیا سازی عملیات و پرداخت بعدی
- باز نگه داشتن سطح ، جهت امکان خروج رطوبت اضافی
ماله کشی دال بتنی
هنگامی که یک سطح صاف ، سخت و متراکم مورد نظر باشد پس از تخته مالی باید از ماله کشی فلزی استفاده شود .
جاروکشی دال بتنی
پیش از آنکه دال بتنی کاملا سخت شود ، یک سطح مقاومت در برابر لغزش را می توان از طریق جاروکشی تولید کرد . اما سطح باید به اندازه ی کافی سخت باشد تا بتواند خطوط منقش را نگاه دارد.