فونداسیون ؛ راهنمای شناخت انواع آن و انتخاب نوع فونداسیون مناسب سازه

فونداسیون ، شالوده و یا پی بخشی از یک سازه است که نیروهای ساختمانی را از ستون ها به زمین و خاک اطرافش منتقل می کند.

انتخاب نوع فونداسیون باید با دقت و آگاهی انجام گیرد . این امر با در نظر گرفتن نکات زیر انجام می گیرد:

1. بافت لایه ها و نوع خاک محل پروژه
2. نوع سازه و نیروهای وارده از آن
3. شرایط آب و هوایی منطقه

بنابراین عمق ، طول و عرض پی ها به وزن ساختمان و تعداد طبقات و نوع خاک محل بستگی دارد.

فونداسیون‌ها را از دو جهت دسته بندی می کنند:

1. نسبت به نوع مصالح
2. نسبت به سیستم ساخت آن

انواع فونداسیون از نظر نوع مصالح شامل : فونداسیون‌های سنگی ، آجری  ، شفته ای ، و بتنی هستند.

انواع فونداسیون از نظر نوع سیستم ساخت شامل: فونداسیون‌های تکی ، نواری ، صفحه ای ، فونداسیون‌های مشترک و فونداسیون‌های کلاف شده  هستند.

مراحل اجرای پی :

1. پیاده کردن نقشه پی ، پی کنی و خاک برداری
2. بتن ریزی مگر و قالب بندی
3. میلگرد گذاری ( آرماتوربندی ) و صفحه گذاری پای ستون
4. قرار دادن پلاستیک بازیافت و بتن ریزی
5. مراقبت قبل از ستون گذاری

چگونگی ساخت پی :

پس از پیاده کردن نقشه پی کنی بر روی زمین ، عملیات پی کنی و خاک برداری شروع می شود. چنانچه عمق خاک برداری زیاد باشد یک طرف آن را به صورت سطح شیب دار گود می کنند. زاویه شیب به نوع زمین بستگی دارد. این مرحله از پروژه بسیار مهم بوده و باید با دقت نظر مهندسین انجام گیرد و نکات ایمنی کاملا رعایت شود . از جمله این نکات ایجاد سازه نگهبان می باشد.

دلایل پی کنی :

1.دسترسی به زمین بکر ، طبیعی و سفت

2.محافظت پایه ساختمان در مقابل عوامل جوی

3.محافظت پی در مقابل نیروهای جانبی

 * بتن مگر چیست ؟

بتن مگر یا بتن نظافت ، به بتنی گفته می شود که قبل از بتن ریزی اصلی به ضخامت 10-15 سانتی متر و با سیمان عیار 150 کیلوگرم در متر مکعب اجرا می شود.

این بتن برای تنظیم کردن و تراز کردن کف فونداسیون و همچنین برای جلوگیری از آلوده شدن و جذب آب بتن اصلی پی ، اجرا می شود.

آرماتوربندی شناژ و فونداسیون

یکی دیگر از مراحل اجرای بتن فونداسیون آرماتوربندی می باشد .

بتن جسمی است  شکننده ، دارای مقاومت فشاری بالا و مقاومت کششی نسبتا کم . برای رفع این کاستی از فولاد استفاده می شود . میلگردها یا پروفیل های فولادی در بتن قرار داده می شود و پس از سخت شدن آن ، با بتن عملکردی هماهنگی می یابند. تعیین تعداد میلگرد و نمره آن فقط توسط مهندس محاسب صورت می گیرد.

بعد از اینکه آرماتور بندها ، میلگردها را آماده کردند و آرماتوربندی قسمتی از کلاف پایینی انجام  شد ، آن را در محل قرار داده و سپس قالب بندی را انجام می دهند.

• قالب بندی بتن :

قالب بندی انواع مختلف دارد :

• قالب بتن آجری :

قالب های آجری بهترین نوع قالب میباشند. ولی برای کلاف های قائم و فوقانی کاربرد ندارند.

• قالب بتن تخته ای :

این نوع قالب بیشتر برای کلاف های قائم و فوقانی استفاده می شود.قبل از قالب بندی آنها را روغن کاری می کنند.

• قالب بتن فلزی :

از قالب های فلزی بیشتر برای کلاف تحتانی استفاده می شود.

• گاهی اوقات شرایط زمین طوری است که می تواند به عنوان قالب عمل کند.

-درون قالب های فونداسیون حتما باید از نخاله های ساختمانی کاملا پاک شوند.

-برای مانع شدن از جذب آب بتن توسط آجرهای قالب بندی ، از کاور پلاستیکی استفاده می شود. در مورد قالب های چوبی  از روغن استفاده می کنند.

بعد از طی این مراحل بتن ریزی انجام می گیرد. که قوانین و نکات اجرایی زیادی دارد تا یک بتن مقاوم و مناسب حاصل گردد.

 انواع فونداسیون از لحاظ سیستم ساخت

• فونداسیون منفرد یا تک :

پی هایی که در آنها بار یک ستون یا یک دیوار را تحمل می کنند. ومیزان بار وارده کم و زمین از نوع بسیار سخت است. به اشکال مختلف (مربع  – دایره – مستطیل ) ساخته می شود.

• فونداسیون نواری :

معمولا کاربرد آنها در ساختمان های آجری می باشد. و در زیر دیوارهای باربر ساخته می شوند. ضخامت پی نواری ، 10 تا 20 سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار باربر در نظر گرفته می شود. حداقل اندازه دیوار باربر 30 سانتی متر است.

.لایه های فونداسیون نواری :

*شفته ریزی

*کرسی چینی

*شناژ

*ملات ماسه سیمان برای عایق رطوبتی

*قیرگونی

*ملات ماسه سیمان

*دیوار چینی

• فونداسیون گسترده : ( پی صفحه ای – ژنرال فونداسیون – پی عمومی )

به پی هایی که بار چند ستون یا چند دیوار را که در ردیف های مختلف قرار دارند ، به زمین منتقل میکنند. پی گسترده می تواند به شکل دال ، تیر – دال و.. ساخته شود.

هنگامیکه بارهای وارده از ساختمان زیاد و یا مقاومت زمین قدری کم باشد ، فونداسیون صفحه ای اجرا می شود. یعنی به صورت یکپارچه سرتاسر زیر ساختمان بتن آرمه می شود و میله ستونها و دیوار بر روی آن قرار می گیرد. گاهی اوقات نیز به سبب اینکه بار ساختمان بسیار زیاد است سطح فونداسیون را بزرگتر از سطح ساختمان اجرا می کنند. در نتیجه فشار در سطح بیشتری پخش شود.

• فونداسیون مشترک :

هنگامیکه یک فونداسیون برای دو و یا چند ستون اجرا شود ، فونداسیون مشترک نام می گیرد.

موارد استفاده :

• فاصله پی ها از هم کم باشد و یا طوری باشد که سطح پی ها یکدیگر را بپوشانند.
• یکی از فونداسیون‌ها در کنار زمین مجاور باشد.
• هنگامیکه ساختمانی با طول زیاد ، می سازیم.

• فونداسیون باسکولی :

این نوع فونداسیون‌از چرخش فونداسیون‌و تیر جلوگیری کرده ودر کنار دیوار همسایه قرار دارد. به علت شکل ظاهری ، باسکول نام گرفته است.