ملات خشک به یکی از مصالح ساختمانی جدید گفته می‌شود که در شرایط استاندارد آماده سازی شده و به صورت نیمه آماده در اختیار پیمانکاران قرار می‌گیرد. این تعریف تا حدودی ما را به سمت بتن خشک آماده تولیدی در کارخانه‌های بتن آماده می‌برد، اما در اینجا منظور ما محصولاتی هستند که به صورت پاکت‌های کاغذی یا غیر کاغذی به بازار عرضه می‌شوند.
به طور کلی، کارخانه بتن آماده می‌تواند بتن را به صورت کامل، به صورت نیمه آماده یا به صورت خشک تحویل دهد. اما برخی از این کارخانه‌ها در یک اقدام جدید و منحصر به فرد، بتن خشک خود را به صورت بسته بندی شده به بازار عرضه کردند که تحت عنوان ملات خشک در بازار به فروش می‌رسد. این ملات خشک تحولی بزرگ در صنعت ساخت و ساز، به طور ویژه در مناطق شهری و مناطق پرتردد محسوب می‌شود که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
ملات خشک چیست؟
تعریف ملات خشک خیلی سخت نیست، یک نوع بتن معمولی است که از ترکیب ماسه سنگ، سیمان پرتلند و مواد افزودنی شیمیایی ساخته شده است و به صورت خشک در قالب کیسه به بازار عرضه می‌شود. در واقع تمامی مراحل آماده سازی ملات در کارخانه انجام می‌گیرد و فقط افزودن آب و هم زدن آن در محل پروژه انجام می‌شود. این روش می‌تواند مزایای متعددی داشته باشد که با توجه به نوع پروژه قابل لمس هستند. نحوه استفاده و سفارش ملات به این صورت است که فرد با شرکت مورد نظر تماس گرفته و سفارش چند کیسه از آنها را می‌دهد. بنابراین انعطاف پذیری بالایی در انتخاب محصول و به کار بردن آن وجود دارد.
چرا از ملات خشک استفاده می‌شود؟
شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که با وجود تولید بتن آماده، چرا باید به سراغ ملات خشک برویم؟ این یک حقیقت است و باید بپذیریم که کیفیت بتن آماده تا حدود زیادی مشابه با ملات است و هر دوی آنها تحت شرایط استاندارد آماده سازی می‌شوند. اما پاسخ این سؤال را با سه گزینه زیر می‌توان داد:
- امکان استفاده حجم‌های مختلف از بتن وجود دارد: فرض بگیرید شما تصمیم گرفته‌اید که در حیاط خود یک آلونک بتنی کوچک بسازید یا بخشی از حیاط خود را تعمیر کنید. سفارش دادن این حجم از بتن به کارخانه بتن آماده امکان پذیر نیست و حتی شرکتهای عرضه کننده بتن نیز از چنین پیشنهاداتی استقبال نمی‌کنند. بهترین گزینه برای این افراد، استفاده از ملات خشک است که در کیسه‌های از پیش آماده عرضه می‌شوند و مشتری می‌داند که دقیقاً با چه حجمی از ملات مواجه است.
- کیفیت بتن به صورت لحظه‌ای است: همان مثال آماده سازی حیاط را در نظر بگیرید، شما سفارش بتن آماده را داده‌اید و منتظرید که بتن شما برسد. در این بین ممکن است میکسر در ترافیک گیر کرده یا شرایط آب و هوایی برای بتن ریزی نامناسب باشد. اما اگر هم این مورد را با کیسه‌های ملات خشک مقایسه کنید و بدانید که کیفیت بتن در همان لحظه در بهترین حالت ممکن قرار دارد، بدون شک همان گزینه دوم را انتخاب می‌کنید.
- در مناطق صعب العبور و پرترافیک گزینه مناسبی محسوب می‌شود: یکی دیگر از دلایل استفاده از ملات خشک، امکان حمل آنها به مناطق صعب العبور و پرترافیک بدون نیاز به استفاده از میکسر است. بردن میکسر به مناطق پرترافیک در شهرهای بزرگ بسیار سخت است و ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد. این در حالی است که استفاده از بتن خشک بسیار راحت‌تر بوده و بدون کمترین دردسر می‌توان آن را مصرف کرد.
معایب ملات خشک
با توجه به مزایای که برای این نوع بتن گفته شد، احتمالاً به این نتیجه رسیده‌اید که از این به بعد از آن در ساخت و ساز خود استفاده کنید. اما چند لحظه صبر کنید تا برخی از معایب ملات خشک را به شما معرفی کنیم تا با نحوه استفاده دقیق از آنها بیشتر آشنا شوید:
- در پروژه‌های بزرگ مناسب نیستند: اگر شما پیمانکار یک پروژه بزرگ مانند یک هتل یا یک بیمارستان باشید، به هر اندازه که منطقه شما پرترافیک و صعب العبور باشد، باز هم استفاده از بتن آماده را ترجیح می‌دهید که هم سرعت بالاتری به پروژه شما می‌دهد و هم پیوستگی بتن ریزی پروژه شما حفظ می‌شود.
- زمان بیشتری برای آماده سازی آنها نیاز است: کسانی که آماده سازی بتن در محل پروژه خود را تجربه کرده باشند و مجبور بوده اند که کیسه‌های سیمان را به صورت تک تک باز کنند، این مورد را به خوبی درک می‌کنند. برای آماده سازی ملات خشک باید محتویات کیسه‌ها را در داخل میکسر یا در هر فضای دیگر خالی کرده و سپس آماده سازی آن را انجام دهید. تمامی این مراحل وقت گیر است و برای کسانی که بحث کیفیت بتن ریزی و پیوستگی بتن اهمیت دارد، این موضوع بسیار تعیین کننده است.
- به نیروی انسانی بیشتری نیاز دارند: در مطلب مربوط به خرید بتن آماده مشخص شد که شما به راحتی می‌توانید بتن ریزی یک پروژه بسیار بزرگ را در یک مدت زمان کم انجام دهید و از کمترین نیروی انسانی ممکن بهره ببرید. حال همین را با این مقایسه کنید که تعدادی کارگر فقط برای باز کردن کیسه‌های ملات به کار بگیرید که از صبح تا شب فقط کیسه ها را باز کنند. این موضوع هم زمانبر است و هم هزینه نیروی انسانی بیشتر را بر پروژه تحمیل می‌کند.
مقایسه ملات خشک با بتن معمولی
شاید بد نباشد مقایسه‌ای بین ملات خشک و بتن معمولی داشته باشیم تا بتوانیم تفاوت‌های این دو مورد را بیشتر درک کنیم. بتن معمولی به بتنی گفته می‌شود که فرآیند اختلاط و آماده‌سازی آن به طور کامل در محل پروژه انجام می‌گیرد و در همانجا مصرف می‌شود. این روش از آماده سازی بتن برای برخی پروژه‌های کوچک و سنتی مناسب است و معمولاً طرفداران چندانی ندارد. در آماده سازی بتن معمولی، کنترل کیفی لازم برای استفاده از سیمان مناسب یا حجم ماسه سنگ وجود ندارد و مقدار آب استفاده شده در آن کنترل شده نیست. از طرفی باید انتظار داشته باشیم که هدر رفت سیمان در این حالت بسیار بیشتر بوده و کیفیت بتن چندان مناسب نیست.
این در حالی است که، ملات خشک به صورت یک ترکیب استاندارد و کنترل شده از ماسه سنگ، سیمان پرتلند و افزودنی شیمیایی است که مطابق با اصول مهندسی آماده‌سازی شده است. تمامی فرآیندهای آماده سازی و اختلاط این محصول تحت کنترل بوده و مشتری یک محصول کاملاً آماده دریافت می‌کند. تنها کاری که مشتری باید انجام دهد، اضافه کردن آب است که معمولاً توسط شرکت‌ها، به مشتریان گفته می‌شود که چه حجمی از آب استفاده کند. این موضوع باعث می‌شود که آماده سازی بتن و استفاده از آن در شرایطی بهینه و کاملاً استاندارد انجام گیرد.
مقایسه ملات خشک با بتن آماده
در وبلاگ بتن آماده پاسارگاد مطالب زیادی در مورد مزایای استفاده از بتن آماده منتشر کردیم و نشان دادیم که استفاده از این بتن تا چه اندازه می‌تواند کیفیت ساخت و ساز را بالا ببرد. شاید بد نباشد که بین ملات خشک و بتن آماده نیز یک مقایسه کلی داشته باشیم:
- بتن آماده به طور کامل آماده مصرف است، اما ملات خشک نیاز به افزودن آب و آماده سازی دارد؛
- بتن آماده برای پروژه‌های با حجم مصرف بتن بالا مناسب است، مانند بتن ریزی فونداسیون و بتن ریزی ستون؛
- برای حمل بتن آماده از میکسر استفاده می‌شود، اما حمل ملات خشک به صورت کیسه‌ای انجام می‌گیرد؛
- در شهرهای پرترافیک احتمال و عبور میکسر کمتر است و بهتر است از ملات استفاده شود؛
- کیفیت تولید بتن آماده و تولید این ملات تقریباً مشابه است و هر دو تحت نظارت کنترل کیفی انجام می‌گیرند.
این مقایسه نشان می‌دهد که از لحاظ کیفی یا از لحاظ کارایی تفاوت خاصی بین این دو گزینه وجود ندارد، اما به طور کلی بتن آماده برای پروژه‌های بزرگ و ملات خشک برای پروژه‌های کوچک‌تر و با امکان دسترسی سخت‌تر مناسب است.
کارخانه بتن آماده پاسارگاد آماده ارائه خدمات مربوط به تولید و فروش هر دو نوع محصول است و در کنار آنها انواع بلوک ساختمانی، تیرچه و بلوک و گروت ساختمانی به هموطنان عرضه می‌کند.