قالب بتن را می توان از مصالح مختلفی ساخت . ویژگی های قالب بتن شامل این موارد است :
قالب بتن آجری
این نوع قالب بتن برای شالوده ها و دیوارهای حائل مجاور خاک مورد استفاده قرار میگرد . برای اقدام به اجرا ، با توجه به ارتفاع بتن در قالب بتن و نیز نیروهای وارده ، یک دیوار 11 تا 22 سانتی متری باید ساخته شود . برای جلوگیری از کرمو شدن بتن و مکیده شدن آب آن توسط آجر قبل از بتن ریزی ، آجرها آب پاشی میشوند .
نکته مهم : جلوگیری از تجمع آب در کف قالب بتن ضروری است .
برای جلوگیری از خرابی بتن همچنین می توان قالب بتن آجری را قیرگونی کرد .
قیمت تمام شده این قالب های بتن کم و تغییر شکل آن ناچیز است . ضخامت دیوار به ضخامت شالوده یا دیوار حائل اضافه میشود و ضمنا دیوار آجری تاحدودی بتن را در مقابل عوامل محیطی حفاظت می کند .
معایب : با توجه به اینکه قالب بتن آجری باز نمیشود عیوب احتمالی بتن دیده نخواهد شد و به همین خاطر باید به بتن ریزی و جا دادن بتن توجه زیادی شود .
قالب بتن چوبی
این مصالح برای تمام کارهای قالب بندی از درست کردن قاب قالب بتن تا جدار آن و پایه های اطمینان مورد استفاده قرار می گیرد . برای درست کردن قالب بتن چوبی از قطعات الوار ، تخته و تخته چند لا استفاده میشود . برای اتصال قطعات به یکدیگر میخ و پیچ به کار گرفته میشود .
انواع قالب های چوبی شامل:
- قالب خام : این قالب بدون رنده کردن سطح آن مورد استفاده قرار می گیرد . بهتر است سطح این نوع قالب بتن تا جای ممکن صاف باشد .
- قالب رنده شده : این قالب برای سطوحی که صافی و زیبایی آنها مد نظر است مورد استفاده قرار می گیرد .
- قالب ممتاز : این قالب‌بتن که پس از رنده شدن درزهای آن بتونه شده و سپس سمباده می شوند
توجه به درزها جهت جلوگیری از بیرون زدن شیره ی بتن ضروری است .
برای آب بندی درزها می توان از یکی از وسایل زیر استفاده کرد :
- نوار اسفنجی
- میخ کردن نوار فلزی یا مقوایی در روی درز قالب
- پوشاندن سطح داخلی قالب با آهن سفید یا ورقه های فایبر گلاس
قالب بتن فولادی
در مواردی که حجم کار زیاد و تنوع سطح و ابعاد کم باشد استفاده از قالب های فولادی کاملا به صرفه است . قیمت اولیه این قالب ها نسبتا زیاد است ولی عمر آنها این قیمت زیاد را توجیه می کند .
برای ساخت دیوارهای بتنی ، سدهای بتنی ، پوشش بتنی کانال ها و تونل ها و همینطور ساخت اجزای پیش ساخته با استفاده از قطعات نیم رخ های استاندارد و نیز ورق ها و برش شکل دادن و جوشکاری آنها قالب را تهیه و کار را به انجام میرساند .
قالب های فولادی نسبتا مقاوم هستند و به دلیل امکان استفاده از اتصالات خاص می توان به سهولت و با سرعت آنها را بر پا کرد و از هم جدا کرد . سطح بتن در تماس با قالب فولادی به شرط آنکه پس از باز کردن قالب پرداخت مناسبی صورت گرفته از مک دار شدن سطح جلوگیری شود کاملا صاف است .
قالب بتن آلومینیومی
آلومینیوم به دلیل سبکی و سهولت حمل هر روز کاربرد بیشتری در ساخت قالب پیدا می کند . هزینه کار بر روی آلومینیوم برای دستیابی به یک مقطع نسبت به هزینه مربوطه برای همین کار در مورد فولاد کمتر است . آلومینیوم خالص فلزی نرم است و ممکن است به سهولت ساییده و خراب شود . به همین دلیل بهتر است از آلیاژهای آلومینیوم که حداقل دارای سختی 150 باشند برای تهیه قالب بتن استفاده شود .
قالب بتن فایبر گلاس
برای استفاده از این قالب ها باید هزینه اولیه نسبتا زیادی را برای درست کردن قالب فولادی لازم متقبل شد ولی هزینه خود مصالح فایبر گلاس که شکل قالب را به خود میگیرند نسبتا کم است . با قالب های فایبر گلاس میتوان به شکل های زیبایی برای نمای بتنی دست یافت .
کلاف ها و سایر وسایل قالب بندی بتن
کلاف ها به منظور نگه داری قالب در مقابل نیروهای ناشی از بتن ریزی به کار می روند . نصف کلافها و در راستا قرار دادن جدار قالب قسمت مهمی از هزینه قالب بندی را تشکیل میدهد . کلاف باید در مقابل نیروهای وارده به خوبی مقاومت کند . برخی از کلاف ها برای حفظ فاصله دوجدار مقابل هم قالب نیز به کار می روند .
می توان کلاف ها را از قطعات میلگرد کارگاه تهیه کرد و یا به صورت ساخته شده از کارخانه خرید . برای نگه داری کلاف ها در جای خود از وسایل مختلفی از مهره و واشر گرفته تا گیره های کلاف استفاده میشود .