بتن ریزی فونداسیون ( پی یا شالوده ) از حساسیت خاصی برخوردار است . و یکی از قسمت های مهم در ساخت و ساز به شمار می رود. چرا که فونداسیون قسمتی از یک سازه می باشد که بار و فشار را از نقاط مختلف ساختمان به زمین منتقل می کند. فونداسیون، رابط انتقال نیروهای ساختمانی از ستون ها به زمین می باشد. ابعاد و نوع فونداسیون ، به نوع ساختمان و نیروهای وارده ، بافت لایه ها و نوع خاک زمین و شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد.
فونداسیون غالبا زیر تراز سطح زمین قرار می گیرد. برای طراحی فونداسیون به رعایت دو اصل اساسی نیاز داریم:
- نشست کلی سازه به مقدار قابل قبول و جزئی محدود شود.
- قسمتهای مختلف سازه تا حد امکان نباید دارای نشستهای نامساوی باشند.
قبل از اجرای فونداسیون باید مراحلی را در نظر بگیریم.
-
شناخت زمین جهت بتن ریزی فونداسیون :
اولین گام برای شروع ، شناسایی زمین محل احداث پروژه می باشد. شناخت خصوصیات و قابلیت های زمین و همچنین نقاط ضعف آن نقش اساسی در یک ساخت موفق دارد.
وضعیت توپوگرافی و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در زمین ، موقعیت محلی زمین از نظر وضعیت آب و هوا ، نوع مصالح ، نوع ساختمانهای مجاور و حتی وضعیت فرهنگی و اقتصادی منطقه باید در نظر گرفته شود.
شناسایی زمین شامل موارد زیر می باشد :
* مقاومت خاک
* انتخاب مناسبترین عمق پی
* تعیین سطح آبهای زیر زمینی
* بررسی مواد متشکله‌ی خاک و نوع آن ( توسط آزمایشگاه )
* پیش بینی نشست
* دقت نظر در مورد ساختمان های مجاور
شناسایی زمین از طریق حفر چاهک هایی در نقاط مختلف زمین آغاز می گردد. جنس و ضخامت لایه های زمین بررسی میشود. برای بررسی جزئیات بیشتر می توان نمونه‌ی خاک را به آزمایشگاه برد.
تعیین ابعاد پی به میزان زیادی بستگی به قابلیت زمین برای تحمل فشار دارد.
-
بررسی مصالح جهت بتن ریزی فونداسیون:
سیمان : سیمان مصرفی باید استاندارد های لازم را داشته باشد و فاسد نباشد.
شن و ماسه : شن و ماسه باید از سنگ های سخت مانند گرانیت ، سیلیس و.. باشد و سست نباشد.
آب : آب مصرفی در بتن باید تمیز و عاری از اسید ، قلیایی ، روغن ، املاح و مواد قندی و آلی و یا موارد دیگر که برای بتن زیان آور است ، باشد.
با توجه به اهمیت و حساسیت فونداسیون برای داشتن سازه ای مقاوم رعایت کردن نکات زیر ضروری می باشد.:
- بتن فونداسیون مناسب بتنی میباشد که مخلوط کردن مصالح در آن به درستی انجام گیرد تا بتن آماده شده ازنظر ظاهری به شکل خمیری و با رنگ تیره باشد.
- هر چقدر روانی بتن در بتن فونداسیون بیشتر باشد ، خطر جداشدگی و در رفتن از قالب بیشتر است.
- هر چقدر مصالح سنگی در بتن فونداسیون درشت تر باشد، خطر جداشدگی دانه ها بیشتر است.
- اولین آزمایش در کارگاه برای ارزیابی بتن فونداسیون، آزمایش اسلامپ است. عموما اسلامپ مجاز بتن‌فونداسیون 75-85 mm است.
- نقش بتن مگر تحمل وزن قالب ، آرماتور و… قبل از بتن ریزی است. فاصله‌ی حمل مگر با گاری دستی نباید از 60 متر بیشتر شود.
- به هیچ عنوان در مرحله اجرای سازه نباید آرماتور را معادل سازی نمود و یا رده‌ی آنها را تغییر داد.
- قطر خم میلگرد برای آرماتور تا نمره‌ی 14 حداقل db4 ، آرماتور بین 14 تا 28 حداقل db6 میباشد.
- زاویه‌ی خم در خاموت ها می بایست به میزان 135 درجه اجرا گردد. و نحوه‌ی خاموت گذاری باید به گونه ای باشد که قلاب ها روی هم قرار نگیرد.
- خم کردن در محل وصله جوش و در حالتی که یک سر میلگرد در بتن است ، باز کردن خم آرماتور و شکل دهی مجدد ممنوع است. برش آرماتور باید فقط با قیچی و سنگ فرز صورت گیرد و به کار بردن هوابرش جهت برش ممنوع است.
- حداقل فاصله‌ی آرماتورهای طولی در فونداسیون 10cm است که به دلیل رعایت این فاصله ، در محل وصله ها 15cm در نظر گرفته می شود. و حداکثر فاصله‌ی آرماتورها 35cm می باشد.
- اولین آرماتور عرضی ستون در روی فونداسیون نباید بیشتر از 5 cm از سطح فونداسیون فاصله داشته باشد. آرماتور تقویت باید به صورت لوله تفنگی و متقارن اجرا شده و در فواصل حداکثر 20cm با سیم بسته شود.
- بهتر است آکس ستون های نما 5 cm به سمت داخل کشیده شود تا با اجرای نما ، تعرضی از حد مجاز تعیین شده صورت نگیرد.
- هنگام اجرای بتن فونداسیون‌به ویبره و عمل آوری بتن در محل ستون های کناری و کنج توجه بیشتری شود تا خطر برش پانچ پیش نیاید.
- در صورت استفاده از روان کننده بتن فونداسیون مقدار آن بین 700 تا 1000 گرم در هر متر مکعب محدود گردد.
- از افزودن آب به بتن حمل شده بدون اجازه مهندس ناظر اکیدا خودداری شود. ای امر از مقاومت بتن فونداسیون به شدت می کاهد.
- قبل از بتن ریزی خاک های ریزشی و نخاله های ساختمانی باید از درون قالب های فونداسیون پاک گردند.
- در زمان اجرای بتن فونداسیون استفاده از دستگاه ویبره الزامی است و از قبل باید آماده شود .
- استفاده از پوشش پلاستیکی ، برای جلوگیری از جذب آب توسط آجرهای قالب بندی ضروری می باشد.
- لازم است بستر بتن ریزی قبل از کار مرطوب گردد. تا آب بتن توسط بستر جذب نشود.
مراحل و نحوه‌ی اجرای بتن فونداسیون و و انواع پی را در مقاله‌ی بعدی ما خواهید خواند.